Zdrowa żywność sprawia, że organizm czuje się lżejszy, podczas gdy przetworzona żywność sprawia, że czuje się on cięższy. Zdjęcie ilustracyjne (Juan José Valencia Antía / Unsplash)
Chociaż smaczna i aromatyczna, ta niezdrowa, przetworzona żywność może wywoływać zachcianki, które przypominają objawy uzależnienia.
W lipcu 2022 roku University of Michigan National Poll on Healthy Aging (pol. Narodowy sondaż Uniwersytetu Michigan na temat zdrowego starzenia się) skierował do grupy dorosłych w wieku od 50 do 80 lat pytanie o objawy uzależnienia od wysoko przetworzonej żywności i sprawdził, w jaki sposób objawy te wpływają na ich zdrowie fizyczne i psychiczne.
1 na 8 starszych Amerykanów dotkniętych uzależnieniem
Naukowcy twierdzą, że wysoko przetworzona żywność, taka jak słodzone napoje, chipsy i fast foody, może mieć uzależniający wpływ na niektóre osoby, podobnie jak papierosy i alkohol.
Wyniki sondażu wykazały, że więcej niż 1 na 8 dorosłych w wieku od 50 do 80 lat spełniała kryteria uzależnienia od wysoko przetworzonej żywności w ciągu ostatniego roku, a 44 proc. wykazywało co najmniej jeden objaw.
Najczęstsze objawy to:
- intensywny apetyt
- niezdolność do zmniejszenia konsumpcji
- wycofanie.
Około 12 proc. respondentów stwierdziło, że ich zachowania żywieniowe powodowały u nich niepokój co najmniej dwa do trzech razy w tygodniu. Niektórzy stwierdzili, że spożywanie przez nich wysoko przetworzonej żywności spowodowało znaczące problemy w ich życiu.
Wyniki badań wykazały, że kobiety ponaddwukrotnie częściej niż mężczyźni spełniały kryteria uzależnienia od wysoko przetworzonej żywności.
Znaleziono również związek odnośnie do zdrowia psychicznego.
Uczestnicy badania, którzy ocenili swoje zdrowie psychiczne jako dobre lub słabe, byli co najmniej trzy razy bardziej narażeni na spełnienie kryteriów uzależnienia od żywności niż ci, którzy zgłosili doskonałe, bardzo dobre lub dobre zdrowie psychiczne. Osoby, które czuły się odizolowane od innych, również częściej spełniały kryteria związane z uzależnieniem od jedzenia.
Przyczyny uzależnienia od jedzenia
Neuropsycholog Sanam Hafeez, która ma tytuł doktora psychologii i jest dyrektorem Comprehend the Mind (pol. Zrozumieć Umysł) oraz profesorem na Uniwersytecie Columbia, powiedziała, że istnieją trzy czynniki związane z uzależnieniem od jedzenia.
Stres i emocje
Osoby uzależnione od jedzenia mogą jeść, aby wzmocnić pozytywne emocje i zmniejszyć te negatywne. „Na przykład możesz zjeść pizzę, aby ‘nagrodzić się’ za jakieś osiągnięcie, ale możesz też zjeść pizzę, ponieważ wydarzyło się coś negatywnego i ‘zasługujesz na to’” – powiedziała Hafeez.
Badania pokazują znaczący związek między uzależnieniem od jedzenia a negatywnymi stanami emocjonalnymi, takimi jak depresja i lęk.
Kiedy czujemy się przygnębieni lub brakuje nam energii, możemy mieć ochotę na coś słodkiego. Sytuacje stresowe lub pragnienie komfortu mogą prowadzić do jedzenia węglowodanów.
Emily Feivor, zarejestrowana dietetyczka w Long Island Jewish Forest Hills, części Northwell Health w Nowym Jorku, powiedziała gazecie „The Epoch Times”, że negatywne emocje nie zawsze są wyzwalaczami.
„Szczęście, smutek, rozpacz, stres lub samotność często prowadzą do tego, co nazywamy ‘jedzeniem emocjonalnym’” – powiedziała Feivor.
Zamiast powstrzymywać się całkowicie od jedzenia, do którego mamy skłonność – radzi Feivor – powinniśmy pracować nad znalezieniem zdrowszej alternatywy, aby utrzymać nasze cele żywieniowe i dobre samopoczucie, a jednocześnie zachować odpowiednią wielkość porcji.
Chemia mózgu
Spożywanie pokarmów bogatych w węglowodany, tłuszcze, cukier, sól i sztuczne słodziki może powodować u niektórych osób proces podobny do uzależnienia – stwierdziła Hafeez.
„Aktywuje to regiony mózgu odpowiedzialne za przetwarzanie nagradzania, które to uwalniają serotoninę i dopaminę” – powiedziała.
Nadmierna stymulacja obwodu nagradzającego dopaminą może zapewnić „haj” podobny do tego, którego doświadcza się po zażyciu narkotyków lub alkoholu.
Genetyka
Kolejnym czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju uzależnienia od jedzenia jest genetyka. Badania wykazały, że niektórzy ludzie mają geny, które narażają ich na ponadprzeciętne ryzyko rozwoju wszelkiego rodzaju uzależnień, w tym uzależnienia od jedzenia.
Wysoko przetworzona żywność wiąże się z ryzykiem poważnych chorób
Niedawne badanie przeprowadzone przez Imperial College’s School of Public Health (pol. Szkoła Zdrowia Publicznego Imperial College) wykazało, że wysoko przetworzona żywność wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka.
Naukowcy sklasyfikowali napoje gazowane, płatki śniadaniowe, paczkowane posiłki, słodkie lub pikantne przekąski w opakowaniach, odtworzone produkty mięsne, żywność gotową do spożycia/odgrzania oraz masowo produkowany i pakowany chleb jako „żywność ultraprzetworzoną”.
Podkreślono, że żywność ta nie jest wytwarzana ze składników typowych dla gotowania w gospodarstwie domowym, ale zamiast tego składa się ze składników pochodnych, takich jak syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy i skrobia modyfikowana.
Po przebadaniu 200 000 osób w średnim wieku w ciągu 10 lat naukowcy odkryli, że osoby spożywające wysoko przetworzoną żywność były znacznie bardziej narażone na potencjalnie śmiertelne nowotwory. Wśród nich nowotwory jajnika i mózgu były bardziej prawdopodobne u osób, które spożywały ultraprzetworzoną żywność. Nowotwory jajnika i piersi były bardziej śmiertelne dla tej populacji.
„Nasze ciała mogą nie reagować w taki sam sposób na te ultraprzetworzone składniki i dodatki, jak na świeżą i pożywną, minimalnie przetworzoną żywność” – przekazała w oświadczeniu pierwsza autorka badania dr Kiara Chang.
Duże spożycie wysoko przetworzonej żywności jest również znacząco powiązane ze zwiększonym ryzykiem otyłości, cukrzycy i chorób serca.
Badanie opublikowane w „The American Journal of Lifestyle Medicine” głosi, że większość nie rozumie „głębi i zakresu” szkód, ponieważ wiele osób w naszym społeczeństwie stosuje dietę gorszą niż i tak już niebezpieczna standardowa dieta amerykańska.
Przezwyciężanie uzależnienia od jedzenia
Eksperci ostrzegają, że uzależnienie od jedzenia nie znika samoistnie.
„Aby je przezwyciężyć, musisz zacząć od siebie, aby wprowadzić zmiany” – radzi Hafeez. Może to być trudne zadanie, więc zapewnienie sobie systemu wsparcia lub nawet specjalisty ds. zdrowia psychicznego może być korzystne dla odniesienia sukcesu. Dla tych, którzy chcą podjąć wyzwanie, Hafeez ma kilka przydatnych wskazówek.
Ogranicz ‘wyzwalacze pokarmowe’
Hafeez zaleciła wyeliminowanie alkoholu i napojów zawierających kofeinę z diety, aby pomóc ograniczyć złe wybory żywieniowe, ponieważ substancje te zazwyczaj wywołują apetyt.
Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Cornella potwierdziły, że kofeina może sprawiać, iż żywność smakuje mniej słodko i zachęcać do większego spożycia cukru. Inne badanie sugeruje, że alkohol stymuluje komórki nerwowe w mózgu, które zwiększają apetyt.
Zwykłe zastąpienie napojów kofeinowych lub alkoholowych wodą może pomóc powstrzymać apetyt.
Ćwicz swoje ciało w unikaniu śmieciowego jedzenia
Pomocne będzie również wprowadzenie do diety zdrowszych opcji żywieniowych. Z czasem organizm „przyzwyczai się do unikania śmieciowego jedzenia” i będzie miał mniej zachcianek na niezdrową żywność – powiedziała Hafeez.
Zdrowa żywność sprawia, że organizm czuje się lżejszy, podczas gdy przetworzona żywność sprawia, że czuje się on cięższy.
Dzieje się tak dlatego, że ciało osoby, która często je śmieciowe jedzenie, zacznie „mobilizować odpadki i naprawiać szkody” po zakończeniu trawienia pokarmu, według autora badania dr Joela Fuhrmana z Nutritional Research Foundation (pol. Fundacji Badań nad Żywieniem).
Proces ten powoduje uczucie zmęczenia, bóle głowy i niepokój.
Jednak jeśli jesz pożywne jedzenie, to nic nie czujesz. Ponadto „nie będziesz mieć ochoty na ponowne jedzenie, dopóki zapasy glikogenu nie zostaną prawie wyczerpane”.
Ponowna ocena poznawcza
Ponowna ocena poznawcza jest zwykle stosowana w celu zmniejszenia negatywnych emocji. Naukowcy odkryli jednak, że może być ona również skuteczna w przypadku uzależnienia od jedzenia.
Kiedy widzisz śmieciowe jedzenie, możesz pomyśleć o negatywnych konsekwencjach jego spożywania – jedzenie może powodować raka lub sprawić, że będę gruby – lub pomyśleć o czymś, co może być nie tak z jedzeniem, na przykład, że ktoś kichnął na nie lub użył brudnych rąk do jego zapakowania. Te myśli mogą pomóc znacznie zmniejszyć ochotę na te pokarmy.
Ponowna ocena poznawcza znacząco zmniejsza pragnienie pożądanych i niepożądanych pokarmów (The Epoch Times)
Hafeez powiedziała, że świadomość tego, co jesz, ma kluczowe znaczenie.
„Zobaczenie, ile kalorii znajduje się w produktach spożywczych, których pragniesz i zrozumienie, ile ćwiczeń potrzeba, aby wyeliminować te kalorie, może pomóc przezwyciężyć uzależnienie od jedzenia” – powiedziała.
Tak jak staliśmy się bardziej wyczuleni na ogólne zdrowie psychiczne, lekarze muszą zwracać większą uwagę na pacjentów, których waga lub wyniki badań laboratoryjnych wskazują, iż mogą oni odżywiać się w sposób charakterystyczny dla uzależnienia od jedzenia.
„Zbyt często lekarz mówi: ‘Byłoby wspaniale, gdyby mógł pan ograniczyć cukier’, i z tymi słowami odsyła pacjenta do domu” – powiedziała Hafeez.
Wiele osób nie może sobie pozwolić na dietetyka, więc uświadomienie lekarzom ogólnym psychologicznych przyczyn uzależnienia od jedzenia, sposobów doradzania pacjentom i znaczenia zapewniania pomocy w ich społeczności ma kluczowe znaczenie.
„Podobnie jak w przypadku każdego uzależnienia, gdyby ludzie mogli przestać, ponieważ im to zalecono, zrobiliby to” – powiedziała Hafeez. „Potrzebne są tutaj większe wsparcie i świadomość”.
George Citroner pisze o zdrowiu i medycynie, w tym nowotworach, chorobach zakaźnych i schorzeniach neurodegeneracyjnych. W 2020 r. otrzymał nagrodę Media Orthopaedic Reporting Excellence (MORE) za artykuł na temat ryzyka osteoporozy u mężczyzn.
Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2023-02-08, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/health/food-addiction-main-causes-3-ways-to-overcome-5032351
