Astronomiczna jesień rozpoczyna się w tym roku w środę 22 września o godz. 21.21. Na zdjęciu ilustracyjnym Droga Mleczna obserwowana z nieoznaczonej lokalizacji (Wolfgang_Hasselmann / Pixabay)
W tym roku astronomiczną jesień przywitamy w środę 22 września o godzinie 21.21, bowiem wtedy Słońce przejdzie przez tzw. punkt Wagi. W tym dniu następuje też równonoc jesienna.
Jesienią na wieczornym niebie zobaczymy kilka planet, można się też pokusić o próbę dostrzeżenia gwiazdy Solaris, której nazwa wiąże się z twórczością Stanisława Lema, a obecnie obchodzimy Rok Lema.
Kalendarzowa jesień zaczyna się zawsze 23 września, ale w przypadku astronomicznych pór roku ich dokładne momenty są zmienne i zależą od momentów górowania Słońca w zenicie nad równikiem albo zwrotnikami. W przypadku jesieni jest to górowanie nad równikiem. Mamy wtedy też równonoc jesienną.
Planeta Wenus widoczna o zmierzchu, lokalizacja nieoznaczona (matthewsearles / Pixabay)
Z planet w jesienne wieczory świecić będzie Wenus, której warunki widoczności będą się poprawiać. Pod koniec października będzie zachodzić około godzinę po zachodzie Słońca. Cały czas widoczne będą Jowisz i Saturn, świecące po południowej stronie nieba.
Z kolei wieczorami nie zobaczymy Marsa. Czerwona Planeta zacznie wschodzić nad ranem na przełomie października i listopada. Merkury na początku jesieni nie będzie widoczny, ale już w drugiej połowie października zobaczymy go na porannym niebie. Najdłużej będzie widoczny ok. 20 października (wschód około godziny przed świtem).
Natomiast z planet niewidocznych gołym okiem, ale widocznych przy użyciu teleskopu, jesienią można spróbować zaobserwować zarówno Urana, jak i Neptuna. Nadchodząca jesień będzie najlepszym okresem ich widoczności.
Wczoraj, dzień przed początkiem jesieni, nastąpiła pełnia Księżyca, kolejne w tej porze roku będą miały miejsce 20 października, 19 listopada i 19 grudnia.
Czas Perseidów i innych letnich rojów meteorów mamy już za sobą, ale nie znaczy to, że jesienią nie można dostrzec „spadających gwiazd”. Przykładowo od 6 do 10 października aktywne są bardzo powolne Drakonidy, mające związek z kometą 21P/Giacobini-Zinner.
Wschodzący Księżyc, pełnia nazywana księżycem plonów albo księżycem kukurydzianym, widoczny za latarnią morską Boston Light, Boston, Massachusetts, USA, 20.09.2021 r. (CJ GUNTHER/PAP/EPA)
Poza tym od 2 października do 7 listopada przypada czas Orionidów, z maksimum 21 października. Rój ten ma związek ze słynną kometą Halleya. Najaktywniejszym z rojów meteorów są jednak Geminidy widoczne od 4 do 17 grudnia. W maksimum ok. 14 grudnia ich aktywność może osiągać nawet 120 zjawisk w ciągu godziny. Geminidy mają związek z planetoidą 3200 Phaeton.
W tym roku świętujemy Rok Lema związany z setną rocznicą urodzin słynnego polskiego pisarza science fiction. Na jesiennym niebie łatwo dostrzeżemy gwiazdę, która w 2019 roku otrzymała nazwę związaną z twórczością Stanisława Lema. Gwiazda BD+14 4559 to od tamtej pory także Solaris. Okrąża ją planeta Pirx odkryta przez polskich astronomów. Nazwy dla tej pary wyłoniono w ramach konkursu prowadzonego na stulecie Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU). Każdy z krajów na świecie mógł nadać nazwę jednej gwieździe i jej planecie. Spośród nazw wyłonionych w polskiej części konkursu, IAU zdecydowała się na wybór pary Solaris i Pirx. Do dostrzeżenia gwiazdy Solaris potrzebujemy lornetki lub teleskopu. Widoczna jest w gwiazdozbiorze Pegaza.
Źródło: PAP.
