Rodzina storczykowatych liczy ok. 27 tys. gatunków. Na zdjęciu ilustracyjnym storczyk w ogrodzie w Brazylii (jorgeribas / Pixabay)
Na Ziemi stanowią najliczniejszą rodzinę spośród roślin okrytozalążkowych, rozpoznano już bowiem ponad 27 tys. gatunków storczyków. Co roku naukowcy opisują od kilkunastu do kilkudziesięciu nowych. Polscy badacze odkryli właśnie w peruwiańskich Andach nowy gatunek z rodzaju Myoxanthus, który ma niewielkie, czerwono-brązowe kwiaty o unikatowym kształcie wewnętrznych płatków. Wyjątkowo prawo nadania nazwy storczykowi odkrywcy przekazali na aukcję internetową, będzie je można wylicytować na rzecz Fundacji „Biodiversitatis”, której celem jest założenie stacji badawczej i rezerwatu przyrody w południowej Kolumbii.
Licytacja pomoże Fundacji
Jak wyjaśnia dr hab. Marta Kolanowska z Uniwersytetu Łódzkiego, która wraz z prof. Dariuszem L. Szlachetko z Uniwersytetu Gdańskiego odkryła nowy gatunek storczyka, zwycięzca aukcji będzie mógł nadać roślinie nazwę, która może pochodzić z dowolnego języka, ale musi zostać zapisana po łacinie i nie może być obraźliwa.
Dr hab. Kolanowska od ponad 10 lat prowadzi badania nad storczykami, głównie w Kolumbii i w krajach sąsiednich, do tej pory w Ameryce Południowej odnalazła i opisała ponad 200 nowych gatunków tych roślin.
Storczyki to zarówno rośliny naziemne, jak i rosnące na drzewach. Zdjęcie ilustracyjne (robsonmelo / Pixabay)
Unikatowy kształt płatków wewnętrznych
Czerwono-brązowe kwiaty odkrytego storczyka mają nieco ponad 3 cm średnicy. Boczne listki okółka zewnętrznego są ze sobą częściowo zrośnięte. Jego warżka, czyli przekształcony listek wewnętrznego okółka okwiatu, jest ruchoma. Badacze przypuszczają, że jest to uwarunkowane przystosowaniem do zapylania, jednak tego momentu nikt jeszcze nie widział.
– Z taksonomicznego punktu widzenia jego cechą szczególną są petale, czyli wewnętrzne płatki, które mają bardzo ciekawy kształt. Takich płatków nie posiada żaden inny gatunek należący do Myoxanthus – rodzaju, który liczy aż ok. 40 neotropikalnych gatunków – tłumaczy dr Kolanowska.
Storczyki występują prawie na całej kuli ziemskiej, poza biegunami i obszarami pustynnymi
– Jest to grupa niezwykle różnorodna. Są wśród nich zarówno rośliny naziemne, jak i rosnące na drzewach, czyli epifity, ale też liany. Najbardziej popularne są tzw. ćmówki, czyli Phalaenopsis, które można kupić w marketach – opowiada badaczka.
Epifity zwykle nie prowadzą pasożytniczego trybu życia, ponieważ same produkują substancje odżywcze. Jednak część storczyków nie potrafi funkcjonować bez symbiozy z grzybami, gdyż nie produkują samodzielnie żadnych substancji odżywczych. W przeciwieństwie do wielu roślin – ich nasiona nie posiadają substancji zapasowych. Z tego względu, jak podaje botanik, aby z nasiona powstała siewka, konieczna jest symbioza z grzybem, który dostarcza substancji odżywczych i dopiero wtedy dochodzi do kiełkowania.
Co roku naukowcy opisują od kilkunastu do kilkudziesięciu nowych gatunków storczyków. Zdjęcie ilustracyjne (halv37 / Pixabay)
Kwiaty storczyków mają różne wielkości. Ich średnica czasami przekracza nawet 20 cm, a ostroga – wyrostek, w którym zwykle zbiera się nektar, dochodzi do 30 cm długości. Istnieją też gatunki, u których średnica kwiatów osiąga jedynie do 2 mm.
Są bardzo wrażliwe na zmiany zachodzące w ekosystemie
Zanik nawet jednego czynnika środowiskowego sprawia, że ginie cała populacja. Obserwuje się to zwłaszcza w regionach tropikalnych, gdzie istnieje warstwowa struktura lasów z dużą liczbą mikrosiedlisk.
– Zmiana każdego z warunków środowiska może sprawić, że roślina nie da sobie rady – tym bardziej, że wiele gatunków znanych jest tylko z jednej lokalizacji – podkreśla dr hab. Marta Kolanowska.
Zwraca uwagę, że na skutek nawet naturalnego procesu, kiedy np. drzewo się przewróci lub kiedy uderzy w nie piorun, „umiera cała populacja. Znika jeden gatunek storczyka na świecie” – podsumowuje ekspertka.
A.I., źródła: PAP, biodiversitatis.com.pl.
