Legendarne podwaliny chińskiej cywilizacji, cz. 8.: Panowanie Wielkiego Yu

To ósmy z serii artykułów autorstwa zespołu redakcyjnego „The Epoch Times” na temat źródeł cywilizacji chińskiej i tradycyjnych chińskich wierzeń. Seria ta jest poświęcona dziejom Chin i ukazuje wkład kluczowych mitycznych postaci w tworzenie zesłanej przez Niebiosa kultury Państwa Środka. W tym artykule opowiadamy o rządach Wielkiego Yu i dziedzictwie, jakie pozostawił następnym pokoleniom.

Po opanowaniu katastrofalnej powodzi, która pustoszyła Chiny przez dziesięciolecia, Wielki Yu stał się kluczową postacią na dworze cesarza Shuna jako pierwszy minister. Wykonywał swoje obowiązki wspólnie z innymi szanowanymi urzędnikami, takimi jak minister rolnictwa Hou Ji i Gao Yao, minister sprawiedliwości. W gestii Yu było czuwanie nad całością spraw administracyjnych związanych z funkcjonowaniem państwa.

Kiedy ujarzmiono powódź, na pierwszy plan coraz bardziej zaczynała się wysuwać sprawa zjednoczenia Chin. Usunięcie szkód spowodowanych przez Wielki Potop wymagało długich lat napraw i w wielu regionach panowało też polityczne rozprzężenie. Na przykład w regionach zamieszkanych przez grupę San Miao pokonany przez cesarza Yao despotyczny i wojowniczy reżim znowu urósł w siłę.

Wielki Yu poprosił cesarza Shuna o pozwolenie uśmierzenia niepokojów panujących pośród San Miao. „Mój poziom moralny jest ograniczony” – powiedział cesarz i dodał: „Ale siły zbrojne nie rozwiążą tego problemu”. Yu wziął sobie do serca te słowa i spędził trzy lata, starając się zmienić San Miao przy użyciu cnoty, a nie przemocy.

Abdykacja Shuna

Według niektórych opowieści po ponad czterdziestu latach panowania, gdy cesarz Shun wraz ze swoim dworem studiował Ody Shao, zaczęła się gwałtowna burza z piorunami. Huraganowy wiatr zagrażał nawet drewnianym budowlom i uległo zniszczeniu wiele cennych sprzętów. Pomimo groźnej sytuacji i paniki wśród podwładnych Shun, będąc już wtedy w podeszłym wieku, zachowywał niewzruszony spokój.

„Nie mogę w rzeczy samej sam zarządzać tym państwem” – powiedział cesarz w modlitwie, powstając i poprawiając strój oraz nakrycie głowy. „Sierpniowe niebo daje mi znak, że moim obowiązkiem jest pójść w ślady cesarza Yao i abdykować na rzecz inteligentnego i prawego człowieka”.

Wśród dworzan i ministrów Shun nie widział nikogo bardziej odpowiedniego pod względem moralności i cnoty niż Yu. „Polecam zatem Yu sierpniowym niebiosom i modlę się za jego sukcesję. Jeśli to nie on ma dźwigać tę odpowiedzialność, to niech deszcz pada jeszcze mocniej i pioruny niech staną się głośniejsze dla ostrzeżenia mnie przed głupim czynem. Ale jeśli to on, to niech burza ustanie”.

Jak tylko wypowiedział te słowa, deszcz i pioruny zaczęły się oddalać i po chwili wychynęło słońce.

Kolejnego roku widziano lazurowego smoka, który to widok bardzo ucieszył Shuna i jego podwładnych. Uznano to za przychylny omen, będący oznaką wielkiej cnoty cesarza.

Ale Shun, czując, że Niebiosa oczekiwały czegoś innego, oświadczył, że zamierza abdykować na rzecz mądrego następcy.

Znaków pojawiało się coraz więcej. W 42. roku panowania Shuna lasy i trawa nie uschły nawet z nadejściem jesieni. To dlatego, jak zauważył Yu, że w rozkwicie była energia żywiołu drewna, jednego z pięciu żywiołów, zgodnie z tradycyjnymi chińskimi wierzeniami.

Usłyszawszy to, Shun zaśmiał się i stwierdził, że cnoty Yu należały do żywiołu drewna, które absorbuje wodę, a symbolizuje go kolor zielony lub niebieski.

Shun oświadczył, że podobnie jak ukazanie się lazurowego smoka, bujna roślinność była pomyślnym znakiem z Niebios, że nadszedł czas, aby Yu wziął całkowicie na swoje barki odpowiedzialność za rządzenie państwem.

Cesarz Shun abdykował, przestrzegając zasad uroczystego i podniosłego rytuału. Wszystko odbywało się zgodnie z jego wolą tak, by nie uchybić w żadnym szczególe ceremoniom, które cesarz Yao przeprowadzał dekady wcześniej, gdy jemu przekazywał władzę.

Pierwsza dynastia

Uważa się, że to właśnie za czasów legendarnego cesarza Yu doszło do założenia pierwszej w dziejach chińskiej cywilizacji dziedzicznej dynastii – Xia. Yu zamierzał początkowo kontynuować dotychczasową tradycję przekazywania władzy w ręce wybranego mędrca, jak odbywało się to w przypadku cesarzy Shuna i Yao, jednakże wszyscy ministrowie wyjednali u niego, aby to Qim, syn Yu, odziedziczył po nim tron.

Po wstąpieniu na tron Wielki Yu odprawił wiele ofiarnych rytuałów dla Niebios, bogów i przodków. Modlił się następnie do Niebios o mądrość dla siebie do rządzenia krajem.

Yu, zagłębiając się w diagramy Luoshu („Księgę Rzeki Luo”) o kosmologicznym i duchowym znaczeniu, wysnuł teorie zarządzania nazywane „Hongfan Jiuchou”. Zawierały one dziewięć obowiązków cesarza.

Według klasycznych najdawniejszych chińskich przekazów za panowania cesarza Yu zostały położone fundamenty pod chiński system feudalny, w którym książęta w dowód lojalności płacili daninę swojemu suwerenowi. Cesarz kazał z całego metalu dostarczonego jako danina z dziewięciu prowincji odlać dziewięć symbolizujących je trójnogów. Ich posiadanie przez władcę stanowiło w czasach starożytnych Chin oznakę legalności dynastii. Były mandatem Niebios, prawem Xia do rządzenia zgodnie z wolą Opatrzności.

Te magiczne trójnogi zdobione były inskrypcjami i wyobrażeniami stworów pochodzących z różnych prowincji.

Kiedy dobiegła kresu dynastia Xia, odziedziczyła je dynastia Shang, a kiedy i ona straciła mandat Niebios i została usunięta, przeszły one 3000 lat temu na dynastię Zhou.

„Prawo serca”

Yu miał także znaczący wkład w rozwój chińskiej duchowości. Uważa się, że nowy cesarz pozostawił składające się z szesnastu słów przykazanie o ludzkiej moralności i ascetycznej kultywacji, ale fundamentalną ideą jest nauczanie o xinfa, czyli – prawie serca.

W chińskiej tradycji celem ludzkiego życia nie było spełnianie ziemskich pragnień, ale raczej poszukiwanie i zestrajanie się z Tao lub Drogą. Wola podążania za Tao, nauczał Yu, była prawdziwym sensem istnienia ludzkości – aby być jednością z Niebem, Ziemią i naturą na drodze do stania się człowiekiem o wyższym poziomie wewnętrznym, a nawet boską istotą.

Takie wzniosłe aspiracje są jednocześnie trudne do utrzymania w obliczu ludzkich przyjemności zmysłowych, które nieposkromione, prowadzą do zła i deprawacji, stwierdzał Yu.

Od legendy do historii: refleksje nad erą Yao, Shuna i Yu

Yao, Shun i Yu Wielki uważani są za władców-mędrców zesłanych dla położenia podwalin chińskiej cywilizacji. Dali oni podstawy pod rozwój cywilizacji i kultury, które kładły nacisk na utrzymywanie moralnej harmonii, współistnienie w kosmicznym porządku Niebios, Ziemi i rodzaju ludzkiego. Przed czasami Yu władcy ustępowali z tronu, przekazując go wyznaczonym mędrcom, podczas ceremonii kierując się z uwagą oznakami służącymi odgadnięciu przychylności Niebios.

Cesarz Yao z wielkim współczuciem propagował w kraju moralność i kultywowanie cnoty. Jako ktoś, kto wznosi się w osobistym doskonaleniu, prowadził i zachęcał poddanych do szanowania rodzin i przestrzegania zasad relacji międzyludzkich, równocześnie wymagając, by jego ministrowie zgodnie ze sobą współpracowali dla dobra ogółu. Niezliczona ilość klanów żyła w zgodzie, a Yao otrzymał z Niebios „Mapę Rzeki Żółtej” i „Księgę Rzeki Luo” używane do odgadywania schyłku i nadejścia nowych władców.

Cesarz Shun kontynuował prawe rządy Yao poprzez propagowanie wśród ludu moralnych zasad, postępowanie z troską o innych i zgodnie z zasadami synowskiej lojalności. Przed abdykacją na rzecz Yu i ukończeniem duchowej kultywacji wprowadził szereg przepisów i kodeks karny służący także resocjalizacji przestępców. Shun zyskał podziw następnych pokoleń, a wartości etyczne, na jakich się opierał jako władca, stały się wzorem w relacjach międzyludzkich.

Yu Wielki opanował Wielki Potop i dokonał na nowo podziału kraju na dziewięć prowincji. Jako protoplasta dynastii Xia pracował nad ostatecznym uformowaniem się chińskiego państwa i jego zesłanej przez Niebiosa kultury. Pod jego oświeconym panowaniem utrwalony przez niego system objął również odległe i odizolowane regiony.

W tych legendarnych czasach ludzie oddawali cześć Niebiosom i kultywowali cnoty. Kierując się radami tych, którzy zdobyli Tao, mogli zyskać wsparcie od bogów i osiągnąć w najtrudniejszych życiowych momentach cudowną pomoc.

Inne części cyklu:

Wprowadzenie

cz. 2.: Fu Xi zaprowadza porządek w kosmosie

cz. 3.: Szlachetność cesarza Yao

cz. 4.: Cesarz Yao i Wielki Potop

cz. 5.: Cesarz Shun

cz. 6.: Dojście do władzy Wielkiego Yu

cz. 7.: Wielki Yu opanowuje powódź

cz. 9.: Zjednoczenie Chin przez pierwszego cesarza

cz. 10.: Chiny pod rządami pierwszego cesarza

Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2016-08-19, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/legendary-foundations-of-chinese-civilization-the-rule-of-emperor-yu-the-great_2137294.html