Archeolodzy: Dzięki rekordowej suszy poznamy nowe zabytki, wielu z nich grozi jednak zniszczenie

Zdjęcie lotnicze neolitycznego rondla w Drzemlikowicach (PWro – praca własna, <a href="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/">CC BY 4.0</a> / <a href="https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=84756659">Wikimedia</a>)

Zdjęcie lotnicze neolitycznego rondla w Drzemlikowicach (PWro – praca własna, CC BY 4.0 / Wikimedia)

Podczas suszy z lotu ptaka jeszcze lepiej widać na polach pozostałości po dawnych budowlach; z rzek wyłaniają się m.in. wraki. Bardzo suchy okres jest zatem szansą na nowe odkrycia. Jednak woda ma właściwości konserwujące. Bez niej drewniane zabytki szybko ulegną zniszczeniu – alarmują archeolodzy.

Synoptycy i hydrolodzy informują, że jeśli w najbliższym czasie nie będzie regularnych, długotrwałych opadów deszczu, to czekać nas może latem jedna z największych susz w historii Polski.

Archeolodzy z jednej strony upatrują w tym zjawisku szansy do badań nad najdalszą przeszłością, bo w takich warunkach z lotu ptaka na polach uprawnych jeszcze lepiej rysują się zarysy dawnych budowli czy grobowców. Wszystko dzięki temu, że zboża rosną w inny sposób i mają inny kolor nad miejscami, gdzie są relikty np. dawnych ścian.

„Tego typu różnice są jeszcze bardziej widoczne w okresach susz. Tak było na przykład w 2015 roku i w 1976 roku w całej Europie” – opowiada PAP archeolog lotniczy Piotr Wroniecki. Według niego, jeśli podobna aura utrzyma się aż do lata, może nas czekać prawdziwy wysyp odkryć archeologicznych dokonywanych z lotu ptaka – zarówno z pokładu samolotu, jak i przy użyciu drona. Wroniecki planuje wykonać loty m.in. w województwach małopolskim i śląskim, zwłaszcza tam, gdzie prowadził obserwacje w poprzednich latach i wśród znanych stanowisk archeologicznych.

Podczas suszy naukowcy spodziewają się odkryć także w rzekach lub w jeziorach. Na zdjęciu ilustracyjnym wrak wyłaniający się z plaży, wybrzeże Anglii, bliższa lokalizacja nieoznaczona<br /> (<a href="https://pixabay.com/pl/users/diego_torres-1118992/?utm_source=link-attribution&amp;utm_medium=referral&amp;utm_campaign=image&amp;utm_content=2755093">Roman Grac</a> / <a href="https://pixabay.com/pl/?utm_source=link-attribution&amp;utm_medium=referral&amp;utm_campaign=image&amp;utm_content=2755093">Pixabay</a>)

Podczas suszy naukowcy spodziewają się odkryć także w rzekach lub w jeziorach. Na zdjęciu ilustracyjnym wrak wyłaniający się z plaży, wybrzeże Anglii, bliższa lokalizacja nieoznaczona
(Roman Grac / Pixabay)

„Chociaż wydaje się, że są to obszary bardzo dobrze rozpoznane archeologicznie, to co roku kolejne obserwacje i odkrycia nas zaskakują. Znajdujemy nowe ślady po dawnej działalności człowieka – np. po osadach, a te już znane okazują się dużo bardziej rozległe i złożone” – uzasadnia.

Wielu mniej lub bardziej przypadkowych odkryć naukowcy spodziewają się też w rzekach lub w jeziorach. Już teraz poziom wody znacząco opadł. Archeolog podwodny Artur Brzóska ze Stowarzyszenia Archeologów Jutra, który bada od kilku lat Wisłę w rejonie Warszawy, będzie kontynuował prace w maju z pomocą specjalistycznego sprzętu, m.in. sonaru. Jeśli jednak poziom wody się jeszcze bardziej obniży, to możliwe, że zabytki będą pojawiać się w wyschniętych fragmentach koryta rzecznego.

Zdaniem Brzóski susza jest wielkim zagrożeniem dla wraków i innych konstrukcji, które zaczną się wyłaniać z jezior lub rzek. „Pamiętajmy, że przez setki lat cały transport wody był skoncentrowany na rzekach, w tym na Wiśle. Na jej dnie spoczywa zatem mnóstwo wraków” – podkreśla. Świadczą o tym m.in. wyniki badań jego zespołu z ostatnich lat.

Ale dzięki obniżającemu się poziomowi wody, wyłaniać się będą mogły też inne zabytki – np. dawne mosty, a nawet domostwa. W 1933 roku w Biskupinie doszło do odkrycia pradziejowej osady właśnie dlatego, że rozpoczęto prace melioracyjne i irygacyjne, co przyczyniło się do znaczącego spadku poziomu wody. Szybka interwencja archeologów była konieczna.

Spadek poziomu wody przyczynił się do odkrycia pradziejowej osady w Biskupinie. Na zdjęciu ilustracyjnym widok rekonstrukcji osady w Biskupinie od strony jeziora (Przemysław Jahr / Wikimedia Commons – praca własna / <a href="https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2554001">domena publiczna</a>)

Spadek poziomu wody przyczynił się do odkrycia pradziejowej osady w Biskupinie. Na zdjęciu ilustracyjnym widok rekonstrukcji osady w Biskupinie od strony jeziora (Przemysław Jahr / Wikimedia Commons – praca własna / domena publiczna)

„Gdy drewno znajduje się pod wodą, podlega naturalnemu procesowi konserwacji. Gdy jednak trafia ponad lustro wody, gwałtownie schnie i ulega szybkiej dezintegracji. Tak też może być ze wszelkimi drewnianymi zabytkami, które wyłonią się w czasie tegorocznej suszy” – alarmuje Brzóska.

Wtóruje mu archeolog Marcin Krzepkowski z Muzeum Regionalnego w Wągrowcu. Dodaje, że równie zagrożone są zabytki skórzane – one również z reguły dobrze zachowują się w wilgotnym środowisku. Zauważa, że obniżenie lustra wody może też odsłonić różnego rodzaju depozyty składane często w oczkach wodnych w czasach epoki brązu. Są to z reguły naczynia ceramiczne zawierające przedmioty z brązu lub celowo, rytualnie zniszczoną broń – wskazuje.

Susza pod pewnymi względami utrudnia pracę archeologów. „Zakłócona jest obserwacja warstw archeologicznych i ich dokumentacja. Dlatego aby poradzić sobie z tym problemem, musimy polewać wodą wykopy archeologiczne, które już teraz w wielu miejscach w kraju zeschnięte są na wiór” – wyjaśnia Krzepkowski.

Krzepkowski w 2014 roku odkrył w Wielkopolsce zaginione średniowieczne miasto – Dzwonowo. Było to możliwe dzięki analizie zdjęć lotniczych, na których widoczne są m.in. różnice w wegetacji roślin. W ten sposób udało się określić jego zasięg, a nawet wielkość poszczególnych budynków. W ocenie archeologa tegoroczna susza może przyczynić się do odkrycia wielu kolejnych zaginionych miast i osad. „Wszystko teraz w rękach archeologów” – podkreśla.

Autor: Szymon Zdziebłowski, PAP.

———

Podpisz petycję w sprawie przeprowadzenia śledztwa, potępienia i odrzucenia Komunistycznej Partii Chin na stronie CCPVirusTruth.com. Dostępna wersja w języku polskim.

Tagi:

Wykorzystujemy pliki cookies, by dowiedzieć się, w jaki sposób użytkownicy korzystają z naszej strony internetowej i móc usprawnić korzystanie z niej. Dalsze korzystanie z tej strony internetowej jest jednoznaczne z zaakceptowaniem polityki cookies, aktualnej polityki prywatności i aktualnych warunków użytkowania. Więcej informacji Akceptuję