Archeolodzy odkryli monumentalną pradziejową budowlę w Armenii

Metsamor jest chronionym stanowiskiem archeologicznym o statusie rezerwatu archeologicznego (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Metsamor jest chronionym stanowiskiem archeologicznym o statusie rezerwatu archeologicznego (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Jedną z największych obecnie znanych pradziejowych konstrukcji z początków epoki żelaza, czyli sprzed ok. 3 tys. lat, w Armenii odkrył armeńsko-polski zespół archeologów w Metsamor. Być może budowla pełniła funkcję administracyjno-magazynową – przypuszczają naukowcy.

Archeolodzy nie odsłonili budowli w całości – szacują, że odkryli 30 proc. jej powierzchni – na razie jest to ok. 450 m kw. Konstrukcję tworzy co najmniej pięć pomieszczeń.

Stanowisko archeologiczne znajduje się we wsi Taronik niedaleko obecnego miasta Metsamor. Na zdjęciu w tle elektrownia atomowa w Metsamor i góra Aragac – niegdyś wulkan, który utworzył warstwę pumeksu na stanowisku (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Stanowisko archeologiczne znajduje się we wsi Taronik niedaleko obecnego miasta Metsamor. Na zdjęciu w tle elektrownia atomowa w Metsamor i góra Aragac – niegdyś wulkan, który utworzył warstwę pumeksu na stanowisku (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

„Jest to jedna z największych obecnie znanych konstrukcji z początków epoki żelaza odkrytych na terenie Armenii. W najniższej części wykonano ją z kamieni. Mury osiągają nieco powyżej jednego metra grubości, co pozwala sądzić, że mogła być to budowla piętrowa” – opisuje PAP kierownik wykopalisk dr hab. Krzysztof Jakubiak z Instytutu Archeologii UW.

Konstrukcja powstała między XI a IX w. p.n.e. Na początku IX w. p.n.e. z budynku przestano korzystać. Być może ma to związek ze zdobyciem osady prawdopodobnie przez króla Urartu (biblijnego królestwa Ararat) – Argiszti I.

W okresie świetności od IV do II tys. p.n.e. osada zajmowała ponad 10 ha i otoczona była przez mury cyklopie (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

W okresie świetności od IV do II tys. p.n.e. osada zajmowała ponad 10 ha i otoczona była przez mury cyklopie (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

„Opuszczenie budynku odbyło się w sposób zaplanowany i zorganizowany, bo w czasie wykopalisk znaleźliśmy tylko pojedyncze zabytki – większość przedmiotów usunięto” – opowiada naukowiec. Dodaje, że fakt uprzątnięcia podłóg utrudnia obecnie archeologom ustalenie funkcji, jaką badana budowla pełniła. Jakubiak liczy, że pomocne w odpowiedzi na to pytanie będą przyszłoroczne wykopaliska.

„Przypuszczamy, że był to budynek administracyjno-magazynowy. Wiemy, że posiadał również zaplecze kuchenne” – opisuje.

We wczesnym okresie żelaza od XI do IX w. Metsamor rozrosło się do prawie 100 ha (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

We wczesnym okresie żelaza od XI do IX w. Metsamor rozrosło się do prawie 100 ha (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Wiele zabytków, z różnych okresów, udało się odkryć wokół monumentalnej budowli wśród zrujnowanych domów mieszkalnych użytkowanych w różnych okresach. Kościaną szpilę z głową w kształcie kaczki archeolodzy znaleźli w jamie odpadkowej z IX-VI w. p.n.e., z kolei masywne bransolety z brązu (każda o wadze pół kilograma!) z XI-IX w. p.n.e. – na dnie ogromnego naczynia zasobowego.

„Prawdopodobnie w ostatnim okresie użytkowania naczynie to było wykorzystywane jako schowek” – przypuszcza Jakubiak.

Przed ok. 3 tys. lat Metsamor było jednym z najważniejszych centrów kulturowych i politycznych w dolinie Araksu (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Przed ok. 3 tys. lat Metsamor było jednym z najważniejszych centrów kulturowych i politycznych w dolinie Araksu (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Uwagę naukowców zwróciły też szklane paciorki importowane z terenów dzisiejszego Libanu.

Podobnie jak w większości stanowisk archeologicznych wśród odkrywanych zabytków dominowały fragmenty naczyń ceramicznych. Te pochodziły z czasów, kiedy Metsamor wchodziło w skład królestwa Urartu.

Archeolodzy przypuszczają, że odkryta budowla pełniła rolę administracyjno-magazynową (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Archeolodzy przypuszczają, że odkryta budowla pełniła rolę administracyjno-magazynową (dzięki uprzejmości Marcina Klebby)

Metsamor jest chronionym stanowiskiem archeologicznym o statusie rezerwatu archeologicznego. Wykopaliska w jego obrębie prowadzone są od 1965 roku. W okresie świetności od IV do II tysiąclecia p.n.e. osada zajmowała ponad 10 hektarów i otoczona była przez mury cyklopie. We wczesnym okresie żelaza od XI do IX w. Metsamor rozrosło się do prawie 100 hektarów. Centralną część w postaci twierdzy otaczały kompleksy świątynne z siedmioma sanktuariami. W tym czasie było to jedno z najważniejszych centrów kulturowych i politycznych w dolinie Araksu. Miejsce było stale zasiedlane aż do XVII w.

Autor: Szymon Zdziebłowski, PAP.

Tagi:

Wykorzystujemy pliki cookies, by dowiedzieć się, w jaki sposób użytkownicy korzystają z naszej strony internetowej i móc usprawnić korzystanie z niej. Dalsze korzystanie z tej strony internetowej jest jednoznaczne z zaakceptowaniem polityki cookies, aktualnej polityki prywatności i aktualnych warunków użytkowania. Więcej informacji Akceptuję