Akademia Szwedzka ogłasza nazwiska laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 2018 i 2019 r., Sztokholm, Szwecja, 10.10.2019 r. (Anders Wiklund/PAP/EPA)
Vlora Çitaku, ambasador Kosowa przy ONZ, wyraziła w czwartek niezadowolenie z powodu przyznania literackiej nagrody Nobla austriackiemu pisarzowi Peterowi Handkemu. Przedstawiciele serbskich władz nazywają z kolei pisarza „wielkim przyjacielem” Serbów.
„W świecie pełnym wspaniałych pisarzy Komitet Noblowski decyduje o nagrodzeniu propagatora etnicznej nienawiści i przemocy. Coś poszło bardzo nie tak!” – napisała na Twitterze Çitaku.
Niezadowolenie wyraził również Gent Cakaj, pochodzący z Kosowa p.o. ministra spraw zagranicznych Albanii. „Jestem zbulwersowany z powodu decyzji o przyznaniu nagrody Nobla z literatury negacjoniście ludobójstwa. Cóż za niegodziwego i haniebnego działania jesteśmy świadkami w 2019 roku!” – powiedział.
Albański dziennik „Koha ditore” napisał, że Nobla otrzymał „miłośnik (Slobodana) Miloševicia i negacjonista”.
Członek Prezydium Bośni i Hercegowiny Šefik Džaferović ocenił, że decyzja jest skandaliczna. „Tą haniebną decyzją Komitet stracił moralny kompas” – ocenił.
„Haniebne jest, że Komitet Noblowski tak łatwo przeszedł do porządku dziennego nad faktem, że Handke usprawiedliwiał i bronił Slobodana Miloševicia i jego wykonawców Radovana Karadžicia i Ratko Mladicia, którzy przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii zostali skazani za najcięższe zbrodnie wojenne, w tym ludobójstwo” – głosi oświadczenie kancelarii Prezydium BiH, spełniającego rolę kolegialnego szefa państwa.
Dzieła budziły wiele kontrowersji
Handke, jak podkreśla Akademia Szwedzka, jest mistrzem opisów krajobrazów i detali rzeczywistości; kino i malarstwo to dwa najważniejsze źródła jego inspiracji. Jednak jego dzieła budziły wiele kontrowersji; jak pisze agencja APA, Handke wywołał wzburzenie swoim „proserbskim stanowiskiem w czasie konfliktów na Bałkanach i zdecydowanym odrzuceniem stanowiska Zachodu”.
Przeciwny bombardowaniom w Jugosławii na znak poparcia już w kwietniu 1999 roku przyjechał do Serbii – przypomniał serbski portal BizLife. „Po ataku NATO planeta nazywa się teraz Jugosławia” – oświadczył. 20. rocznicę bombardowań spędził w Belgradzie. Wyznał, że wciąż nie może uwierzyć w to, co się stało. W wywiadzie dla serbskiej państwowej telewizji RTS powiedział: „Ci, którzy zbombardowali i zabili tysiące ludzi, nie pasują do Europy i planety Ziemia”.
Agencja Associated Press przypomina, że pisarz zanegował ludobójstwo podczas masakry w Srebrenicy. Według serbskich portali poproszono go nawet, by zeznawał przed trybunałem haskim w obronie Miloševicia, ale odmówił, uznając, że Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii jest tworem nielegalnym.
„Miło mi, że Serbowie cieszą się z mojego Nobla” – oznajmił w czwartek w wywiadzie dla belgradzkiego dziennika „Večernje Novosti”, który ukaże się w piątek. „Czuję się szczęśliwy i zachwycony, ale i wyczerpany, jak po ciężkiej i długiej bitwie, w której zwyciężyła literatura” – cytują serbskie portale SMS-a, którego przesłał swojemu tłumaczowi na serbski Žarko Radakoviciowi.
Kontrowersje budziła wydana w 1996 roku relacja Handkego z podróży „Podróż zimowa nad Dunaj, Sawę, Morawę i Drinę albo sprawiedliwość dla Serbii”, w której Serbowie zostali ukazani jako ofiary wojny domowej.
Handke wzywał też do zniesienia literackiej Nagrody Nobla, nazywając ja „fałszywą kanonizacją” autora, która „nic nie przynosi czytelnikowi”. Jednak w środę powiedział dziennikarzom, że „dziś nie myśli już w ten sposób” i z „pewnością” uda się do Sztokholmu na ceremonię wręczenia nagród.
Źródło: PAP.
