Zwolennicy Ruchu Przebudzenia Narodowego Wschodniego Turkmenistanu protestują przed ambasadą brytyjską 16.04.2021 r. w Waszyngtonie. Grupa domaga się przyznania statusu uchodźcy Ujgurom i innym mieszkańcom Turkmenistanu, którzy uciekają z Xinjiang i wzywa do międzynarodowego bojkotu Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Pekinie w 2022 r. (Drew Angerer / Getty Images)
Niezależny Trybunał dla Chin z siedzibą w Londynie orzekł 9 grudnia, że chiński reżim dopuścił się ludobójstwa na Ujgurach i innych mniejszościach muzułmańskich z regionu Xinjiang na dalekim zachodzie kraju.
Trybunał obradujący w sprawie Ujgurów stwierdził, że Komunistyczna Partia Chin (KPCh) poprzez szereg represji, m.in. masowe internowania, rozdzielanie rodzin, sterylizacje i pracę przymusową, wdrożyła „celową, systematyczną i skoordynowaną politykę”, aby zmniejszyć populację Ujgurów w tamtym regionie.
Ustalenia te pojawiają się w obliczu wzmożonego potępienia łamania praw człowieka przez KPCh w Xinjiang i innych miejscach w okresie poprzedzającym Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Pekinie w 2022 roku. W ostatnich dniach Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania, Australia i Litwa ogłosiły dyplomatyczny bojkot igrzysk w związku z tą kwestią. Stany Zjednoczone i parlamenty kilku krajów zachodnich już uznały represje Pekinu w Xinjiang za ludobójstwo.
Przewodniczący trybunału Geoffrey Nice QC, odczytując 60-stronicowy dokument, wyliczył wiele metod używanych przez KPCh i jej funkcjonariuszy w zachodnich Chinach do pozbawiania Ujgurów praw i poddawania ich nadużyciom, które łącznie urastają do poziomu ludobójstwa. Nice skupił się na nadużyciach wobec ujgurskich więźniów w Xinjiang.
Podstawę prawną do takiego zaklasyfikowania stanowi w dużym stopniu precedens ustanowiony Konwencją w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa – międzynarodowy traktat przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 9 grudnia 1948 roku.
Członkowie zespołu sędziowskiego zajmują miejsca pierwszego dnia przesłuchań Trybunału dla Chin w sprawie Ujgurów – zespół brytyjskich prawników i ekspertów badających domniemane nadużycia wobec Ujgurów w Chinach, Londyn 4.06.2021 r. (Tolga Akmen/AFP via Getty Images)
Niewypowiedzianie okrutne traktowanie
Masowe przetrzymywanie Ujgurów stanowi scenę dla niezliczonych form znęcania się, poniżania, tortur i pozasądowych egzekucji. Na poparcie tego twierdzenia Nice przytoczył zeznania świadków z przesłuchań przed trybunałem z czerwca i września br.
„Setki tysięcy Ujgurów, a według niektórych szacunków znacznie powyżej miliona, zostało zatrzymanych przez władze ChRL, bez żadnego, czy choćby w najmniejszym stopniu wystarczającego, powodu, i poddanych aktom nieopisanego okrucieństwa, deprawacji i nieludzkiego traktowania” – powiedział.
Więźniowie, aż po 50 naraz, zostali stłoczeni w celach o powierzchni 22 m kw., bez wystarczającej ilości miejsca, aby położyć się na podłodze, zmuszono ich do załatwiania swoich potrzeb w wiadrach na oczach innych więźniów i pod obserwacją kamer przemysłowych oraz poddawano ich torturom, takim jak wyrywanie paznokci i bicie kijami. Funkcjonariusze sadzali więźniów na krzesłach, do których przypinano im stopy i ręce, a następnie w taki sposób przetrzymywano przez wiele godzin lub dni, czy też zanurzano po szyję w pojemnikach wypełnionych zimną wodą. Niektórzy byli zakuwani w ciężkie metalowe kajdany na wiele miesięcy – powiedział Nice.
Gwałty i przemoc seksualna są powszechne. Nice przytoczył przykład młodej kobiety, która została poddana zbiorowemu gwałtowi przez policjantów w obecności stu innych więźniarek, miał to być sposób na przekazanie wiadomości o tym, co stanie się z nimi lub innymi, jeśli będą się wychylać. Nice powiedział, że powszechne jest również wkładanie pałek elektrowstrząsowych do pochw więźniarek. Inną powszechną metodą tortur i upokorzeń jest głodzenie w celu ukarania lub upokorzenia.
Zdaniem Nice’a skumulowany efekt tych różnych form maltretowania i tortur jest równoznaczny z ludobójstwem. Stwierdził również, że niektórzy mogą próbować odrzucać zarzut ludobójstwa i utrzymywać, że to, co naprawdę dzieje się w zachodnich Chinach, jest długotrwałą próbą asymilacji Ujgurów z głównym nurtem chińskiego społeczeństwa. Jednak Nice i pozostali członkowie zespołu sędziowskiego w ogóle nie uznają takich argumentów.
W Konwencji o ludobójstwie z 1948 roku za jej cel przyjęto przetrwanie grup narodowych, etnicznych i religijnych, w opozycji do jednostek, oraz podjęcie działań przez inne kraje, aby zapobiec eksterminacji tych grup, jak stwierdził Nice. Dodał, że ten cel jest tak samo ważny w 2021 roku, jak w momencie uchwalania tej konwencji.
„Niektórzy mogą powiedzieć, że to, co dzieje się w Xinjiang, jest jedynie zachętą do asymilacji grup, asymilacja jest czymś, co dokonywało się w sposób naturalny przez całą zapisaną historię, i że ChRL może po prostu zapewnić większe bezpieczeństwo i umocnić granice kraju mającego jednolity charakter” – powiedział Nice.
Według Nice’a takie myślenie jest błędne. Masowa asymilacja, czy to poprzez zachętę, czy też przy użyciu siły, niweczy wartość różnorodności przejawiającej się we wszystkich niezliczonych sposobach, w jakich ludzie zachowują się i żyją.
„Można powiedzieć, że metoda ludobójstwa będąca przedmiotem tej rozprawy – ludobójstwa, którego zamiar jest potwierdzony innymi zbrodniami przeciwko ludzkości i stosowanymi torturami – rzeczywiście jest poważna” – powiedział Nice.
Nazwać ludobójstwo po imieniu
Politycy i obywatele, którzy wypowiadali się na temat Ujgurów, mogli to zrobić z wielu powodów, takich jak zazdrość o sukces Chin lub strach przed Chinami, ale niezależnie od powodu, jasne jest, że takie wsparcie było więcej niż uzasadnione. To właśnie ciągłe poparcie i aktywność takich osób i organizacji mogą ostatecznie okazać się skuteczne w rozwiązaniu kryzysu praw człowieka. Chociaż niezależny trybunał może wydawać zalecenia, jego uprawnienia są ograniczone.
„Trybunał nie ma żadnych uprawnień do nakładania sankcji na ChRL lub poszczególne osoby w ChRL. Zakłada on, że politycy, społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe i wpływowe osoby, które mają uprawnienia do nakładania sankcji i mogą wypowiedzieć się w kwestiach związanych z wyrokiem, to zrobią” – oświadczył Nice.
Wiele informacji przedstawionych podczas przesłuchania było publicznie dostępnych już od jakiegoś czasu. Podczas gdy Stany Zjednoczone, UE i inne mocarstwa podjęły pewne działania w kwestii ujgurskiej, ich działaniom i oświadczeniom brakowało do tej pory wyraźnego odwołania do misji i celu Konwencji o ludobójstwie.
Teraz, gdy trybunał publicznie ogłosił swój wyrok, Nice stwierdził, że należy mieć nadzieję, iż wszystkie strony domagające się działań w sprawie kryzysu będą od tego momentu nazywać prześladowania Ujgurów po imieniu i domagać się zakończenia ludobójstwa.
Michael Washburn jest niezależnym reporterem z Nowego Jorku, który zajmuje się tematami związanymi z Chinami. Ma doświadczenie w dziennikarstwie prawniczym i finansowym, pisze także o sztuce i kulturze. Ponadto prowadzi cotygodniowy podcast „Reading the Globe”. Jest autorem książek: „The Uprooted and Other Stories”, „When We’re Grownups” i „Stranger, Stranger”.
Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2021-12-09, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/independent-tribunal-finds-china-committed-genocide-against-uyghurs-in-xinjiang_4148545.html
