Zdaniem ekspertki: „należy promować większą odpowiedzialność za własne zdrowie i obowiązki wynikające z korzystania z opieki zdrowotnej” (jaytaix / Pixabay)
Należy promować większą odpowiedzialność za własne zdrowie i obowiązki wynikające z korzystania z opieki zdrowotnej – mówi PAP Beata Ambroziewicz, prezes Polskiej Unii Organizacji Pacjentów, członek Narodowej Rady Rozwoju.
PAP: W dyskusjach dotyczących publicznej opieki zdrowotnej rzadko mówi się o obowiązkach pacjenta wobec systemu. Czy pacjent ma tylko prawa? Czy może jednak i obowiązki?
Beata Ambroziewicz: W środowisku organizacji pacjentów jesteśmy przekonani, że należy promować większą odpowiedzialność za własne zdrowie i obowiązki wynikające z korzystania z opieki zdrowotnej. Mówimy tu o aktywnej profilaktyce, stosowaniu się do zaleceń lekarskich czy odwoływaniu wizyt, jeśli nie będziemy z nich korzystać, aby zwolnić miejsce dla innych pacjentów. Dla większości z nas zdrowie jest najważniejszą wartością, dlatego tak ważne jest odpowiedzialne podejście do jego utrzymania w jak najlepszej jakości przez jak najdłuższy czas. Jednocześnie warto pamiętać, że prawa pacjenta chronią podmiotowość i godność chorych, którzy często w zderzeniu z systemem i biurokracją tracą poczucie bezpieczeństwa i poszanowania.
Organizacje pacjenckie najczęściej – co jest zrozumiałe – walczą o realizację praw osób chorych. Jak pani widzi rolę tych organizacji w realizacji obowiązków pacjentów?
Rola organizacji pacjentów w zakresie edukacji i promocji dobrych praktyk jest nie do przecenienia. Zmiana postaw jest możliwa. Mamy świadomość i zrozumienie problemu oraz motywację do działania. Organizacje mają bezpośredni kontakt z pacjentami i ich bliskimi. Relacje te są oparte na zaufaniu, co pozwala na skuteczniejszą komunikację. Wspólnie z Rzecznikiem Praw Pacjenta chcemy edukować i promować obowiązki pacjentów. Obecnie konsultujemy zmiany w ustawie o RPP i prawach pacjenta w tym zakresie. Dalsze działania będą obejmowały kampanie informacyjne, szkolenia i spotkania oraz wdrożenie wytycznych do praw pacjenta w praktyce. PUOP jest jednym z twórców tych wytycznych, dzięki zaangażowaniu RPP, NIK, CMJ (Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia – przyp. redakcji), NFZ, MZ liczymy na ich implementację w niedługim czasie.
Organizacje pacjenckie biorą udział w debacie „Wspólnie dla zdrowia”. Jaką rolę mogą odegrać w przekształcaniu publicznej służby zdrowia?
Z jednej strony organizacje są przedłużeniem potrzeb i doświadczeń pacjentów, którzy na co dzień korzystają z systemu opieki zdrowotnej ze wszystkimi jego ograniczeniami. Dzięki temu zwracają uwagę na obszary, które nie zawsze dostrzegają inne środowiska. Przypominają o głównym celu SOZ, jakim jest pomoc pacjentom – w sposób skuteczny, bezpieczny i kompleksowy. Z drugiej strony – mogą realnie podnieść poziom zrozumienia i akceptacji procesów transformacji w stronę systemu opartego na wartościach zdrowotnych. Transformacja wymaga większej otwartości i zaangażowania, aby było możliwe osiągnięcie celu, którym jest m.in. podniesienie jakości i kompleksowości opieki.
Co uważa pani za najważniejsze do zrealizowania w tej mierze?
Niezwykle ważne są systematyczne dążenie do opieki koordynowanej i kompleksowej, która jest odpowiedzią na epidemie chorób cywilizacyjnych i przewlekłych, poprawa dostępności do świadczeń zdrowotnych, odejście od prymatu medycyny interwencyjnej w kierunku prewencji i skutecznej opieki multidyscyplinarnej, ambulatoryjnej i domowej.
Rozmawiał: Wojciech Kamiński, PAP.
