Uczniowie podczas uroczystej inauguracji roku szkolnego 2019/2020 w XXX Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Śniadeckiego w Warszawie, 2.09.2019 r. (Tomasz Gzell / PAP)
Z nowym rokiem szkolnym przestają istnieć gimnazja, a w pierwszych klasach szkół średnich (liceach ogólnokształcących, technikach i szkołach branżowych) naukę rozpocznie tzw. podwójny rocznik uczniów – to najważniejsze zmiany, jakie czekają uczniów po 1 września 2019 roku.
W nowym roku szkolnym 2019/2020 w klasach pierwszych szkół średnich naukę rozpocznie tzw. podwójny rocznik. Ostatni rocznik absolwentów gimnazjów i pierwszy rocznik absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej (wśród nich obok uczniów, którzy rozpoczęli naukę w szkole w wieku lat siedmiu, będą uczniowie, którzy zgodnie z wolą rodziców rozpoczęli naukę w wieku lat sześciu).
Podwójny rocznik to efekt zmian w strukturze szkolnictwa w Polsce. Z dniem 1 września 2019 roku przestają istnieć gimnazja – szli do nich absolwenci sześcioletniej szkoły podstawowej, a nauka w gimnazjach trwała dwa lata. W 2017 roku rozpoczęło się stopniowe wygaszanie tego typu szkół – uczniowie po skończeniu klasy VI zamiast do gimnazjum poszli do VII klasy wydłużonej szkoły podstawowej. Zaprzestano naboru do gimnazjów.
Absolwenci obu typów szkół (gimnazjów i ośmioletnich szkół podstawowych) będą się uczyć w szkołach średnich w równoległych klasach. Związane jest to z tym, że zgodnie z założeniami reformy absolwenci po gimnazjum będą uczyli się zgodnie z tzw. starą podstawą programową – dla nich nauka w liceach ogólnokształcących nadal będzie trzyletnia, a nauka w technikach – czteroletnia. Absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej będą się uczyć zgodnie z tzw. nową podstawą programową – dla nich nauka w liceach ogólnokształcących będzie czteroletnia, a w technikach – pięcioletnia.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego to rozporządzenie Ministra Edukacji, w którym jest opisane, co uczeń powinien umieć z danego przedmiotu po danym etapie edukacyjnym. Programy nauczania i podręczniki muszą być z nią zgodne, a nauczyciel ma obowiązek realizacji treści zawartych w podstawie. Nowa podstawa programowa, zgodnie z którą uczyć się będą uczniowie klas I szkół średnich absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej, jest powiązana z nową podstawą programową, która od września 2017 roku jest wprowadzana w szkołach podstawowych. Ogłoszona została w styczniu 2018 roku przez ówczesną minister edukacji Annę Zalewską.
Przyjęta koncepcja edukacji
Według MEN przyjęta w dokumencie koncepcja edukacji, wyrażona w szczególności w zadaniach szkoły oraz celach kształcenia – wymaganiach ogólnych, odzwierciedla kluczowe cele i założenia reformy oświaty, w tym: położenie większego nacisku na kształcenie kompetencji kluczowych; wzmocnienie efektywności nauczania języka ojczystego przez wprowadzanie uczniów w tradycję kulturowo-literacką, która ma służyć zakorzenieniu w przeszłości, wykształceniu poczucia tożsamości i ciągłości kultury; wzmocnienie efektywności kształcenia w zakresie języków obcych nowożytnych poprzez stworzenie systemu dającego szansę uczniom na nieprzerwaną i systematyczną naukę języka obcego, naukę drugiego języka obcego, jak również możliwość kształcenia dwujęzycznego; powrót do realizowania w całym cyklu kształcenia przez wszystkich uczniów historii, z uwzględnieniem szerokiego kontekstu uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych. Nacisk położono też na rozwijanie wśród uczniów przedsiębiorczości i kreatywności oraz kształtowania umiejętności sprawnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi nie tylko w procesie kształcenia, lecz również w codziennym życiu.
Uczniowie klas pierwszych absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej, ucząc się w szkołach średnich, korzystać będą z nowych podręczników, napisanych zgodnie z nową podstawą. Uczniowie klas pierwszych absolwenci gimnazjów będą mogli tak jak dotąd korzystać z podręczników używanych przez wcześniejsze roczniki.
W przypadku niepowodzenia i konieczności powtórzenia klasy pierwszej uczniowie, którzy są ostatnim rocznikiem absolwentów gimnazjów, nie będą mogli powtórzyć roku w trzyletnim liceum lub czteroletnim technikum. Przepisy prawa nie przewidują organizacji tzw. klas zbiorczych dla takich uczniów. Będą musieli oni dalej uczyć się (powtórzyć pierwszą klasę) z kolejnym rocznikiem absolwentów, którzy skończyli ośmioletnią szkołę podstawową, czyli uczyć się w czteroletnim liceum lub pięcioletnim technikum. Różnice wynikające z różnic w wymaganiach starej i nowej podstawy programowej będą musieli sami nadrobić.
Tegoroczni absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej będą pierwszym rocznikiem, który będzie w przyszłości zdawał maturę według nowych zasad (w nowej formule egzamin maturalny w czteroletnich liceach przeprowadzony będzie wiosną 2023 roku, a w pięcioletnich technikach – wiosną 2024 roku). Zmiany, w stosunku do obecnie obowiązującej formuły, polegać będą m.in. na wprowadzeniu progu zdawalności (na poziomie 30 proc. możliwych do uzyskania punktów) z egzaminu maturalnego z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym, umożliwienie posiadaczom dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika otrzymanie świadectwa dojrzałości przez zdanie egzaminu maturalnego z przedmiotów obowiązkowych.
Z kolei absolwenci branżowej szkoły II stopnia, posiadający dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, począwszy od roku szkolnego 2021/2022, będą mogli uzyskać świadectwo dojrzałości przez zdanie egzaminu maturalnego z przedmiotów obowiązkowych, tj. bez konieczności, ale z możliwością zdawania egzaminu z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego.
Uczniowie klas pierwszych szkół średnich, którzy są absolwentami gimnazjów i będą się uczyć w trzyletnich liceach i czteroletnich technikach, będą w przyszłości zdawać egzamin maturalny w obecnie obowiązującej formule.
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka, PAP. Śródtytuł pochodzi od redakacji.
