Naukowcy na całym świecie twierdzą, że muzyka Mozarta czyni ludzi inteligentniejszymi i poprawia stan ich zdrowia. Na zdjęciu fragment pośmiertnego portretu Mozarta autorstwa Barbary Krafft (Barbara Krafft – Otto Erich Deutsch, 1965, „Mozart: A Documentary Biography”, Stanford: Stanford University Press / domena publiczna)
Czy oprócz celów rozrywkowych muzyka Mozarta może spełniać jeszcze inne funkcje? Naukowcy na całym świecie twierdzą, że muzyka tego kompozytora czyni ludzi inteligentniejszymi i poprawia ich zdrowie. Lubią ją nawet krowy i rośliny. Ostatnio pewna niemiecka firma twierdziła, że należy puszczać muzykę Mozarta w oczyszczalni ścieków! Przyjrzyjmy się różnym badaniom na temat tzw. efektu Mozarta.
Inteligencja
Termin „efekt Mozarta” został ukuty w 1995 roku przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego, którzy odkryli, że studenci osiągali lepsze wyniki w testach na inteligencję przestrzenną po wysłuchaniu muzyki Mozarta. Naukowcy próbowali również muzyki trance, muzyki minimalistycznej, audiobooków i instrukcji relaksacyjnych, ale żadne z nich nie wywołało podobnego efektu.
Frances Rauscher, Gordon Shaw i Katherine Ky z Centrum Neurobiologii Uczenia się i Pamięci (ang. Center of Neurobiology of Learning and Memory) napisali w swojej pracy, opublikowanej w „Neuroscience Letters”, że „trzydziestu sześciu studentów wysłuchało 10 [minut] sonaty D-dur na dwa fortepiany (KV 448) Mozarta i uzyskało od 8 do 9 punktów więcej w zadaniach przestrzennych ze Skali IQ Stanford-Bineta niż po wysłuchaniu nagranych na taśmę instrukcji relaksacyjnych lub ciszy. To usprawnienie [zdolności kognitywnych] trwało zaledwie 10-15 minut”.
W pięciodniowym badaniu, w którym wzięło udział 79 studentów, odnotowano również „uderzający wzrost z dnia 1 na dzień 2 o 62% w grupie, gdzie puszczono muzykę Mozarta, w porównaniu z 14% w grupie, gdzie słuchano ciszy, i 11% w grupie mieszanej [grupa, która słuchała innych rodzajów muzyki i nagrań]”. Badanie zakończyło się wnioskiem, że „być może reakcja kory mózgowej na muzykę jest ‘kamieniem z Rosetty’ dla ‘kodu’ lub języka wyższych funkcji mózgu”.
Produkcja mleka
Jak wynika z artykułu opublikowanego w 2007 roku przez hiszpańską gazetę „El Mundo”, krowy na farmie w Villanueva del Pardillo w Hiszpanii produkują od 30 do 35 litrów (ok. 8-9 galonów) mleka dziennie, podczas gdy na innych farmach produkcja wynosi tylko 28 litrów. Według właściciela Hansa-Pietera Siebera jest to zasługa Koncertu na flet, harfę i orkiestrę C-dur (KV 299) Amadeusza Mozarta, który puszczany jest podczas doju 700 krowom rasy fryzyjskiej. Twierdzi on również, że tak produkowane mleko ma słodszy smak.
Jak podaje ABC News, mnisi z Bretanii we Francji jako pierwsi odkryli, że krowy lubią Mozarta. Teraz rolnicy od Izraela po Anglię puszczają swoim krowom muzykę klasyczną.
Zdrowie wcześniaków
W styczniu 2010 roku w czasopiśmie „Pediatrics” opublikowano badanie izraelskich naukowców, które wykazało, że Mozart pomaga wcześniakom szybciej przybierać na wadze. Przez dwa kolejne dni naukowcy odtwarzali przez 30 minut muzykę Mozarta 20 wcześniakom w Centrum Medycznym Sourasky w Tel Awiwie (ang. Tel Aviv Sourasky Medical Center), następnie porównali ich przyrosty wagi z inną grupą, która nie słuchała muzyki.
Lekarze zauważyli, że dzieci słuchające muzyki były spokojniejsze, co zmniejszyło spoczynkowy wydatek energetyczny (ang. Resting Energy Expenditure, REE).
„Ekspozycja na muzykę Mozarta znacząco obniża REE u zdrowych wcześniaków. Możemy domniemywać, że ten wpływ muzyki na REE częściowo tłumaczy zwiększony przyrost masy ciała, który wynika z ‘efektu Mozarta’” – stwierdzają badacze w swojej pracy.
Oczyszczanie ścieków
W 2010 roku w oczyszczalni ścieków w pobliżu Berlina w Niemczech wypróbowano system dźwiękowy Mozarta wyprodukowany przez niemiecką firmę Mundus. Mikrobom żywiącym się biomasą odtwarzano muzykę z „Czarodziejskiego fletu” Mozarta. Początkowo zakład prawie zrezygnował z eksperymentu po kilku miesiącach. Jednak po roku, gdy nadszedł czas na oczyszczenie osadu, okazało się, że zakład musi wywieźć jedynie 6000 metrów sześciennych (około 212 stóp sześciennych), a nie jak zwykle 7000 metrów sześciennych.
Detlef Dalichow, specjalista w dziedzinie gospodarki ściekowej, powiedział gazecie „Märkische Allgemeine”: „Mamy znacznie mniej osadów do wywiezienia”.
Szacuje się, że firma zaoszczędziła 10 000 euro na kosztach transportu osadów. Firma Mundus twierdzi, że jej głośniki są zaprojektowane tak, aby wiernie odwzorowywać dźwięk sali koncertowej.
Wzrost roślin
Rośliny były zmuszane do słuchania różnych rodzajów muzyki od lat 70. ubiegłego wieku. Pewne rodzaje muzyki uwielbiały, a inne sprawiały, że umierały. Ich ulubioną muzyką jest jednak muzyka Mozarta.
Jeden z pierwszych eksperymentów z roślinami i muzyką miał miejsce w 1973 roku, kiedy to studentka Dorothy Retallack wykorzystała komory do badań biotronicznych Colorado Woman’s College, aby poddać rośliny działaniu dwóch różnych stacji radiowych. W jednej komorze roślinom puszczano muzykę rockową przez trzy godziny dziennie. W drugiej komorze radio ustawiono na puszczanie łatwej w odbiorze muzyki przez trzy godziny dziennie.
Rośliny poddane słuchaniu łatwej w odbiorze muzyki rosły zdrowo, a ich łodygi zaczęły się wyginać w kierunku radia. Natomiast rośliny słuchające rocka miały małe liście i odchylały się od radia. Wyrosły wysokie i gibkie, a większość z nich obumarła po 16 dniach.
Retallack kontynuowała eksperymenty z różnymi stylami muzycznymi. Rośliny odchylały się od muzyki Led Zeppelin i Jimiego Hendrixa, ale zdawały się lubić muzykę organową Bacha oraz jazz. Odkryła, że ich ulubioną muzyką była północno-indyjska muzyka klasyczna grana na sitarze. Zupełnie obojętnie reagowały na muzykę country.
Winnice
W 2001 roku, szukając ekologicznego sposobu na odstraszenie szkodników od swoich winorośli, miłośnik muzyki Carlo Cignozzi rozstawił głośniki w całej swojej 24-hektarowej toskańskiej winnicy Il Paradiso di Frassina. Zaczął odtwarzać roślinom przez 24 godziny na dobę wybrane utwory muzyki klasycznej, w tym Mozarta, i zauważył, że winorośle szybciej dojrzewają. Cignozzi powiedział, że winorośle znajdujące się najbliżej głośników dojrzewały szybciej i nalegały na odtwarzanie muzyki klasycznej, a nie popu czy rocka.
W 2006 roku zespół badawczy z Uniwersytetu we Florencji przeprowadził dalsze badania. Według profesora rolnictwa Stefano Mancusa, winorośle poddane działaniu muzyki dojrzewały szybciej niż te, które nie były na nią wystawione. Muzyka miała także pozytywny wpływ na wzrost winorośli i całkowitą powierzchnię jej liści.
Szczury w labiryntach
Frances Rauscher, która była jednym z naukowców uczestniczących w oryginalnym badaniu „efektu Mozarta” w 1995 roku, kontynuowała badania nad tym efektem na szczurach w 1998 roku. Grupa szczurów była wystawiona na działanie muzyki Mozarta w łonie matki i następnie przez kolejne 60 dni po urodzeniu. Okazało się, że te szczury lepiej radziły sobie z poruszaniem się w labiryntach niż inne grupy szczurów, które pozostawiono w ciszy albo poddano działaniu białego szumu bądź muzyki minimalistycznego kompozytora Philipa Glassa.
W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie Wisconsin wraz z Desix Robinson i Jasonem Jensem i opublikowanym w czasopiśmie „Neurological Research” napisano: „Trzeciego dnia szczury, które były wystawione na działanie utworu Mozarta, pokonywały labirynt szybciej i z mniejszą liczbą błędów niż szczury przypisane do pozostałych grup. Różnica ta zwiększała się piątego dnia. Sugeruje to, że wielokrotna ekspozycja na złożoną muzykę wpływa na poprawę zdolności uczenia się orientacji przestrzennej u szczurów, co przypomina wyniki uzyskane u ludzi”.
Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2022-05-05, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/the-mozart-effect_1490399.html
