Z roku na rok w jaskiniach są odkrywane kolejne korytarze i przejścia. Zdjęcie ilustracyjne (Timo Volz / Unsplash)
Jaskinie, nawet te znane od dawna, wciąż zaskakują. Z roku na rok odkrywane są kolejne korytarze i przejścia – mówi PAP Barbara Zasadowska, przewodniczka po Jaskini Raj.
Największą i najgłębszą jaskinią w Polsce jest Wielka Śnieżna w Tatrach. Długość dotychczas odkrytych korytarzy wynosi ponad 23 km. Z kolei najdłuższą jaskinią w Górach Świętokrzyskich jest Chelosiowa Jama w Jaworzni koło Kielc, która ma ok. 4 km długości. Istnieją jednak na świcie jaskinie o wiele dłuższe i większe. Przykładowo Jaskinia Mamucia w Stanach Zjednoczonych ma 686 km, jest tam też kilka rzek, jezior i wodospadów. System jaskiń podwodnych Sac Actun i Dos Ojos w Meksyku ma łączną długość 377 km. Z kolei w Europie największa jest Jaskinia Optymistyczna o długości 265 km, znajdująca się w pobliżu ukraińskiej wsi Korolówka.
Według Barbary Zasadowskiej te liczby mogą się jednak zmienić w każdej chwili, ponieważ w jaskiniach już znanych wciąż są odkrywane nowe korytarze.
Jaskinie krasowe stanowią 90 proc. jaskiń na świecie. Swoje powstanie zawdzięczają wodzie, która rozpuszcza skały zbudowane z węglanu wapnia, takie jak wapień, dolomit, kreda, gips. „Woda przesiąka przez skały, tworząc podziemne korytarze. Jest to proces długotrwały, w przypadku większości jaskiń wynoszący nawet kilkadziesiąt milionów lat” – powiedziała przewodniczka.
Przy okazji tworzą się charakterystyczne dla jaskiń formy naciekowe: stalaktyty zwieszające się ze stropów, stalagmity tworzące się na spągu, czyli dolnej powierzchni warstwy jaskini, a także stalagnaty, zwane również kolumnami naciekowymi, stanowiące połączenie obu tych form nacieków.
Wyjątkowo bogata w formy naciekowe jest Jaskinia Raj w Chęcinach koło Kielc. „Możemy tu zobaczyć bardzo rzadkie na świecie perły jaskiniowe, czyli pizoidy, pola ryżowe, nacieki kalafiorowe, wełniste czy warkoczowe” – opowiadała Zasadowska.
Woda, dzięki której powstały jaskinie, przyczynia się też do ich zniszczenia. „Woda drąży podziemne korytarze i stwarza ten świat, ale również woda zakończy ich życie, ponieważ każda jaskinia prędzej czy później niestety ulegnie zawaleniu. Stanie się to na skutek powolnego rozpuszczania wapiennych skał, z których jest zbudowany strop” – podkreśliła.
Jaskinie są ciekawymi obiektami nie tylko dla geologów. Na dnie jaskiń zalegają namuliska, czyli osady składające się z naniesionych przez wodę mułu, piasku, żwiru skalnego oraz szczątków organicznych. „To jest zapis historii danego regionu. Dzięki niemu możemy określić, jaki był klimat, jakie żyły zwierzęta oraz czy jaskinia była zamieszkiwana przez ludzi. Pole do popisu mają tu archeolodzy i paleontolodzy” – podsumowała Barbara Zasadowska.
Materiał wideo jest dostępny na stronie PAP.PL.
Według relacji Pawła Stępniewskiego dla PAP.
