Sektor pasterski na terenie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, 13.09.2024 r. Sektor usytuowany został w zalesionej części skansenu. Odtworzono w nim m.in. drewniane i kamienno-drewniane koliby, szałasy, szopy, poidła czy koszary, czyli przenośne ogrodzenia. Obiekt powstał na podstawie koncepcji sprzed ponad pół wieku, którą opracował etnograf oraz znawca kultury i sztuki ludowej Karpat prof. Roman Reinfuss (Darek Delmanowicz / PAP)
Jak wyglądało życie pasterzy z dwóch grup etnicznych – Bojków i Łemków, które zamieszkiwały południowo-wschodnią Polskę, można zobaczyć w skansenie w Sanoku (województwo podkarpackie). W tzw. sektorze pasterskim odtworzono trzy XIX-wieczne zagrody – jedną kolibę oraz dwie stajanki.
Jak powiedziała PAP kustosz z Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku Alicja Typrowicz, starania o powstanie sektora pasterskiego były podejmowane od początku powstania skansenu.
„Założyciele skansenu, który powstał w 1958 r., zdawali sobie sprawę, że pokazanie tylko sektora bojkowskiego i łemkowskiego to jest za mało, aby przedstawić pełny kulturowy obraz Podkarpacia” – dodała.
Sektor pasterski na terenie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, 13.09.2024 r. (Darek Delmanowicz / PAP)
Zdaniem Typrowicz sektor pasterski pokazuje, jak wyglądało codzienne życie obu tych grup etnograficznych. Przypomniała, że Bojkowie i Łemkowie zamieszkiwali tereny górzyste, Bieszczady i Beskid Niski, to wymuszało specyficzną gospodarkę. Ważną cechą tej gospodarki było pasterstwo.
„Dlatego powstanie tego sektora było brane pod uwagę od początku powstania skansenu. Miał on uzupełniać i ilustrować życie codzienne i gospodarkę Bojków i Łemków” – powiedziała kustosz.
Sektor pasterki znajduje się na ok. 1,5 ha polanie. Zostały tam odtworzone trzy XIX-wieczne zagrody pasterskie, czyli koliba i dwie stajanki.
Jak wyjaśniła Typrowicz, koliba to pierwowzór bacówki. „To obiekt o dość prostej konstrukcji, gdzie mógł się schronić i przespać pasterz. Tam też odbywała się pierwotna obróbka mleka i wytwarzano ser. W środku jest palenisko ze stojakiem, na którym był kocioł i podgrzewano mleko” – mówiła.
Zabytek w sektorze pasterskim na terenie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, 13.09.2024 r. (Darek Delmanowicz / PAP)
Natomiast stajanka to budynek, w których pasterze i owce mogli się schronić przed trudnymi warunkami atmosferycznymi.
Jak dodała kustosz, w sektorze znajduje się również zabytkowa, kamienna kapliczka z postacią św. Mikołaja, który był popularny wśród Bojków i Łemków.
Władze muzeum w planach mają także otworzenie kolejnego sektora – leśnego.
Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku powstało w 1958 r. Zgromadzono w nim niemal 200 obiektów charakterystycznych dla budownictwa w południowo-wschodniej Polsce. Każdego roku skansen odwiedza ok. 140 tys. osób.
Źródło: PAP.
