Ilham Tohti, profesor uniwersytecki, bloger i członek ujgurskiej mniejszości muzułmańskiej przed wykładem w Pekinie, 12.06.2010 r. (FREDERIC J. BROWN/AFP/Getty Images)
Ujgurski obrońca praw człowieka Ilham Tohti otrzymał w czwartek od Parlamentu Europejskiego Nagrodę im. Andrieja Sacharowa za wolność myśli. Odbywa on obecnie wyrok dożywocia w Chinach w związku z zarzutami o separatyzm.
Ujgurowie, muzułmanie będący odrębną grupą etniczną, są w ostatnich latach poddawani przez rząd Chin represjom. Mają one zmusić ich do lojalności i uległości wobec władz w Pekinie.
Tohti jest profesorem nauk ekonomicznych i orędownikiem praw mniejszości ujgurskiej. Od ponad 20 lat działa na rzecz propagowania dialogu i porozumienia między Ujgurami i Chińczykami. We wrześniu 2014 roku, po dwudniowym pokazowym procesie, został skazany za swoją działalność na dożywotnie więzienie. Mimo prześladowań nadal głosi umiarkowanie w działaniu i pojednanie.
Tohti jest znany ze swoich badań nad stosunkami między Ujgurami a Hanami i jest zdecydowanym orędownikiem wdrożenia w ChRL przepisów dotyczących autonomii regionalnej. Prowadził stronę internetową Uyghur Online, na której omawiane są kwestie dotyczące Ujgurów.
Za pośrednictwem tej platformy Tohti regularnie krytykował wykluczanie ludności ujgurskiej w Chinach z rozwoju tego kraju i zachęcał do zwiększania świadomości na temat statusu i traktowania społeczności ujgurskiej w chińskim społeczeństwie. Za te działania został uznany przez władze chińskie za separatystę i ostatecznie skazany na karę dożywotniego więzienia.
Za swoją działalność znalazł się na liście kandydatów do Pokojowej Nagrody Nobla w bieżącym roku.
Jak podkreśla PE, w ostatnich latach rząd chiński stosował niespotykane represje wobec ludności ujgurskiej ze względu na jej jedyną w swoim rodzaju tożsamość etniczną i przekonania religijne. Od kwietnia 2017 roku ponad milion Ujgurów zostało arbitralnie wysłanych do obozów dla internowanych, w których zmuszani są do wyrzeczenia się swojej etnicznej tożsamości, a także religii oraz do ślubowania lojalności wobec rządu chińskiego.
Nominowani do Nagrody Sacharowa
Do Nagrody Sacharowa Tohti został nominowany przez frakcję Odnowić Europę. Innymi głównymi kandydatami byli Brazylijczycy walczący o środowisko naturalne oraz pięć Kenijek, które opracowały aplikację pomagającą dziewczynkom narażonym na obrzezanie lub już będącym po okaleczeniu narządów płciowych.
Brazylijczyków nominowała frakcja Socjalistów i Demokratów. Byli to: Raoni Metuktire, legendarny wódz amazońskich Indian znany jako Wódz Raoni, Claudelice dos Santos oraz Marielle Franco (pośmiertnie). Nominowani walczą o środowisko naturalne, prawa człowieka i prawa ludności tubylczej w Brazylii. Grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR), do której należy PiS, nominowała do Nagrody Sacharowa pięć Kenijek. Pomysłodawczynią była europosłanka, która sama przeszła obrzezanie.
Okaleczanie żeńskich narządów płciowych (ang. female genital mutilation, FGM) uznawane jest w wielu krajach za niedopuszczalne i zakazane, jednak dokonuje się go wielu państwach Afryki, a także Azji i Bliskiego Wschodu. Zagrożone są też dziewczynki żyjące w Europie, poddawane tej czynności w czasie wakacji w krajach pochodzenia rodziców czy dziadków. Na świecie żyje co najmniej 200 mln kobiet i dziewcząt, które doświadczyły tej praktyki.
Ze Strasburga Łukasz Osiński, PAP. Śródtytuł pochodzi od redakcji.
