Polscy i hiszpańscy archeolodzy chcą lepiej poznać m.in. genezę miasta Madinat Ilbira, poprzednika Granady, i jego relacje z pobliskim, jeszcze starszym, rzymskim ośrodkiem Elvirą. Na zdjęciu ilustracyjnym Granada i okolice (Ramallo / Pixabay)
W Andaluzji polscy naukowcy z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN badają pozostałości założonego w połowie VIII w. przez Arabów miasta Madinat Ilbira, poprzednika Granady. Dotychczas nikt kompleksowo nie przebadał ruin miasta, stanowiącego jeden z najważniejszych wczesnośredniowiecznych ośrodków miejskich na terenie Hiszpanii, który funkcjonował do początku XI w.
Badania wczesnośredniowiecznego miasta położonego 8 km od Granady
Prof. Marian Rębkowski z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Szczecinie mówi: – To miasto, które w okresie swojego rozkwitu we wczesnym średniowieczu obejmowało powierzchnię kilkudziesięciu, a nawet może ponad stu hektarów, nie jest dobrze rozpoznane archeologicznie. Dotychczas dysponujemy przypadkowymi odkryciami, dokonanymi jeszcze w XIX w. i rezultatami badań prowadzonych na początku XXI w. w niewielkiej skali, wręcz nieproporcjonalnie małej w stosunku do wielkości tego terenu – opisuje.
Prof. Rębkowski i prof. Antonio Malpica z Uniwersytetu w Granadzie, którzy kierują wykopaliskami, chcą poznać lepiej genezę miasta i jego relacje z pobliskim, jeszcze starszym rzymskim ośrodkiem Elvirą, a także dowiedzieć się więcej o organizacji przestrzeni miejskiej. – Interesujący jest też problem zderzenia kultur: Arabów, którzy podbijali półwysep Iberyjski w VIII w., z miejscowymi chrześcijanami. Pracujemy w miejscu, w którym jak przypuszczamy, znajdowała się dzielnica chrześcijańska, czyli mozarabska – zauważa prof. Rębkowski.
W ocenie archeologa prace wykopaliskowe w Madinat Ilbira są niezwykle istotne. Wpisują się bowiem w znacznie większy obszar badań miast, postrzeganych jako jeden z kluczowych czynników, które ukształtowały Europę okresu średniowiecza. Ponadto Rębkowski zwraca uwagę na międzynarodowy wymiar badań Madinat Ilbira. – Było to jedno z najważniejszych miast średniowiecznego Al-Andalus (Półwyspu Iberyjskiego – przyp. redakcji), które przeżywało swój największy rozkwit w okresie istnienia Kalifatu Kordobańskiego. Dzisiaj w tym miejscu znajdują się przede wszystkim gaje oliwne – tylko tyle pozostało po świetności tego miasta – opowiada kierownik projektu.
Pierwszy sezon projektu archeologicznego
Na obecnym etapie wykopalisk badacze odnaleźli bardzo dobrze zachowane relikty miejskiej zabudowy murowanej z IX i X w. Archeolodzy odkryli też m.in. monety, ceramikę oraz zawieszkę w kształcie krzyża. Jak tłumaczy profesor: – To przedmiot, który sprawił nam dużo radości. Zawieszka mogłaby potwierdzać wcześniejsze domysły, że wykopaliskami objęliśmy mozarabską dzielnicę Madinat Ilbira.
Jednocześnie podkreśla, że ostateczne wnioski w tej sprawie będzie można sformułować po zakończeniu badań.
Na Półwyspie Iberyjskim pod koniec starożytności osiedlili się Germanie. Na jego terenie oraz na obszarze Galii w drugiej połowie V w. powstało Królestwo Wizygotów, które upadło w wyniku podboju arabskiego, co według przekazów nastąpiło w 711 roku.
Arabowie w połowie VIII w. utworzyli emirat dynastii Umajjadów, który na początku X w. został przekształcony w Kalifat Kordobański. Według badaczy we wczesnośredniowiecznej Europie pełnił rolę centrum gospodarczego i kulturowego południa kontynentu.
Wykopaliska zostały poprzedzone prospekcjami geofizycznymi. Tegoroczne prace archeologiczne są pierwszym sezonem badań prowadzonych w ramach projektu „Madinat Ilbira – poprzednik Granady”, realizowanego przez oddział Instytutu Archeologii i Etnologii PAN ze Szczecina oraz Departament Historii Średniowiecza Uniwersytetu w Granadzie. Uczestniczą w nim studenci archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego. Środki na badania pozyskano z Narodowego Centrum Nauki.
A.I., źródła: PAP, facebook.com/pg/madinatilbira.
