Orły przednie są największymi przedstawicielami rodzaju Aquila. Na zdjęciu orzeł sfotografowany w Tatrach (MSphotos / Pixabay)
Wiosna zbliża się wielkimi krokami. Orły przednie bytujące w polskiej części Karpat wykonują właśnie pierwsze loty tokowe i rozpoczęły budowę gniazd. Na tym obszarze żyje zdecydowana większość populacji tych ptaków w Polsce, czyli ok. 30 par z jedynie 35 w całym kraju. Są objęte u nas ścisłą ochroną.
Mróz nie sprzyjał powrotowi orłów
Dr Marian Stój z Komitetu Ochrony Orłów wyjaśnia: – Pierwsze loty tokowe orły przednie odbyły już z końcem stycznia, ale ostra zima w lutym przerwała ich zachowania godowe. Dopiero teraz, od tygodnia obserwujemy tokowanie i odwiedzanie miejsc gniazdowych.
Jak mówi dr Stój, ptaki te po mroźnej końcówce zimy wróciły z opóźnieniem do swych rewirów lęgowych. Ornitolog tłumaczy: – Obecnie odbywają loty tokowe i budują gniazda. Pomimo że takie zachowanie jest zapowiedzią nadchodzącej wiosny, to tegoroczne lęgi mogą być słabe.
Orły przednie rozpoczęły tokowanie, chociaż góry nadal zasypane są dużą ilością śniegu. Takie zachowanie jest, jak opisuje Marian Stój, wywołane wzrostem temperatury powietrza i coraz dłuższym dniem, co „przyspiesza wydzielanie się hormonów płciowych wpływających na zachowania godowe tych ptaków”.
Zimowe mrozy w górach zmusiły orły szukające pokarmu do przemieszczenia się na tereny niżej położone.
Przyrodnik zaznacza: – Dopiero od tygodnia ptaki te, z około dwutygodniowym opóźnieniem, pojawiły się z powrotem w miejscach gniazdowania. Ornitolog wyraża zaniepokojenie, czy z tego powodu część par nie zrezygnuje z rozrodu.
Śladowa liczba orłów przednich na terenie kraju
Polska populacja orłów przednich liczy zaledwie ok. 35 par ptaków. Jak czytamy na oficjalnej stronie Komitetu Ochrony Orłów, większość (ok. 85 proc.) gniazduje w Karpatach, gdzie głównymi obszarami lęgowymi są Bieszczady, Góry Sanocko-Turczańskie, Beskid Niski, Sądecki, Pieniny, Gorce, Tatry i Beskid Żywiecki.
Jednak pojedyncze pary można zobaczyć też na północy i wschodzie Polski, chociaż ich lęgowiska w tej części kraju potwierdzono tylko na Pomorzu Środkowym, np. w Słowińskim Parku Narodowym.
Orły przednie chętnie zakładają gniazda w starych koronach jodeł i w drzewostanach jodłowo-bukowych, z dala od ludzkich siedzib (By Rocky – Flickr, CC BY 2.0 / Wikimedia, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2947840)
Lubią żyć z dala od ludzi
Eksperci z Komitetu Ochrony Orłów podają, że orły przednie w Karpatach najchętniej zakładają swoje siedliska lęgowe w starych koronach jodeł i w drzewostanach jodłowo-bukowych. Budują swoje gniazda w miejscach trudno dostępnych, z dala od domostw ludzi.
Zazwyczaj samice wysiadują od 1 do maksymalnie 3 jaj, z których na przełomie kwietnia i maja wykluwają się pisklęta. Orlęta przebywają przez 10-12 tyg. w gnieździe i opuszczają je na przełomie lipca i sierpnia.
Jedzenie – ważna rzecz, czyli gdzie stołują się orły przednie
Istotne jest, by lęgowiska zlokalizowane były w pobliżu łąk i pastwisk w niewielkim stopniu użytkowanych czy ewentualnie niezarośniętych nieużytków, zazwyczaj na stromych wzgórzach – te tereny są łowiskami orłów przednich.
Niezwykle ważnym elementem krajobrazu wybieranego przez te drapieżne ptaki są stare, uschnięte drzewa, które stają się dla nich punktem obserwacyjnym oraz miejscem odpoczynku podczas polowania.
W Tatrach orły przednie budują gniazda na półkach skalnych, a na łowy udają się na hale bądź lecą na przedgórza.
Zadbajmy, by stały się liczniejsze
Aby gatunek przetrwał na terenie Polski, wokół zakładanych przez orła przedniego gniazd wyznacza się strefy ochronne.
Orły podobnie, jak inne ptaki, giną, natrafiając na napowietrzne linie energetyczne i siłownie wiatrowe.
Poza tym czynnikami zagrażającymi orłom przednim są m.in. wycinka starodrzewów na odludziach, dopuszczenie do zarastania łąk i pastwisk uniemożliwiające zdobywanie pożywienia, a także zasiedlanie przez człowieka terenów atrakcyjnych dla patków.
Najpotężniejszy wśród orłów z rodzaju Aquila
Orły przednie są największymi przedstawicielami orłów z rodzaju Aquila. Jak informują przyrodnicy z Komitetu Orłów, ciało orła tego gatunku może mierzyć od 80 do 93 cm. Jeszcze większe wrażenie robi rozpiętość jego skrzydeł sięgająca od 190 do aż 225 cm.
Ten potężny orzeł, żywiący się średniej wielkości ssakami i ptakami, ma charakterystyczną sylwetkę. Jego długie skrzydła zwężają się ku nasadzie. Ma też najdłuższy wśród orłów ogon.
Kiedy krąży, trzyma skrzydła uniesione do góry, co sprawia wrażenie, że jego ciało jest niezwykle lekkie.
Pikując w locie, potrafi osiągnąć prędkość do 160 km/h.
A.I., źródła: PAP, koo.org.pl.
