Prezentacja monet przekazanych do Muzeum Okręgowego w Sandomierzu, odkrytych w ostatnim czasie w okolicach miasta, 26.08.2019 r. Wśród znalezisk, które powiększą zbiory muzealne, znalazły się m.in. pierwsze denary Bolesława Krzywoustego (Piotr Polak / PAP)
O 190 monet odnalezionych ostatnio w okolicach Sandomierza (świętokrzyskie) wzbogaciło się tutejsze Muzeum Okręgowe. Są wśród nich XII-wieczne denary Bolesława Krzywoustego oraz skarb monet z XVI i XVII w.
Zabytkowe znaleziska zaprezentowano w poniedziałek podczas konferencji prasowej w sandomierskim zamku. Zostały przekazane Muzeum Okręgowemu w Sandomierzu przez sandomierską delegaturę Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach.
Odkrycia monet w trzech miejscowościach Sandomierszczyzny dokonali eksploratorzy ze Stowarzyszenia Mieszkańców Gminy Annopol „Szansa” (województwo lubelskie). Największy zbiór stanowi tzw. skarb z Janikowa – to 187 monet (najstarsza z 1582 roku, najmłodsza – z 1664 roku), głównie monet króla Zygmunta III Wazy, także monet inflanckich (wybijanych przez Szwedów podczas okupacji Inflant), monety elektorów pruskich, monety srebrne, moneta szkocka. Odnalezione zostały one w kwietniu ub.r. i wymagały konserwacji.
Odkrycia monet w trzech miejscowościach Sandomierszczyzny dokonali eksploratorzy ze Stowarzyszenia Mieszkańców Gminy Annopol „Szansa”, województwo lubelskie. Na zdjęciu monety przekazane Muzeum Okręgowemu w Sandomierzu, 26.08.2019 r. (Piotr Polak / PAP)
Cenne są zwłaszcza dwa XII-wieczne denary Bolesława Krzywoustego (odnalezione w tym roku w Gierlachowie), które zachowały się w bardzo dobrym stanie. Do muzeum trafił także odnaleziony w Lisowie denar rzymski (I wiek n.e.).
Dyrektor sandomierskiego muzeum dr Dominik Kacper Płaza poinformował, że znaleziska niedługo znajdą się na ekspozycji. – Bardzo ważne są denary Bolesława Krzywoustego, bo to pierwsze tego typu monety z Sandomierza i okolic Sandomierza. Bardzo dobrze uzupełniają naszą wiedzę na temat miasta z początków XII w. To moment, kiedy Sandomierz był jednym z najważniejszych ośrodków na terenie ówczesnego państwa – zaznaczył.
Płaza zwrócił także uwagę na bardzo dobrą współpracę dotyczącą tych znalezisk pomiędzy muzeum, urzędem ochrony zabytków i stowarzyszeniem „Szansa”.
Prezes Stowarzyszenia „Szansa” Wojciech Rudziejewski-Rudziewicz opisywał, że w sprawie skarbu z Janikowa do działaczy organizacji zgłosiła się osoba, która odnalazła monety na polu, a eksploratorzy – gdy zorientowali się, co to za monety – zgłosili się do urzędu ochrony zabytków po zgodę na przeprowadzenie poszukiwań. – To jedna z nielicznych w Polsce tego typu współpraca z archeologami czy muzeum, bo obecne prawo troszkę dyskryminuje nas, eksploratorów. A tu mamy przyjazne spojrzenie naukowców, czego owocem są wyniki poszukiwań – dodał Rudziejewski-Rudziewicz.
Największy zbiór stanowi tzw. skarb z Janikowa – to 187 monet, najstarsza z 1582 r., najmłodsza – z 1664, głównie monet króla Zygmunta III Wazy, także monet inflanckich, monety elektorów pruskich, monety srebrne, moneta szkocka. Na zdjęciu część monet przekazanych Muzeum Okręgowemu w Sandomierzu, 26.08.2019 r. (Piotr Polak / PAP)
Dr Marek Florek z sandomierskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach zauważył, że w ostatnich latach coraz więcej osób jest zainteresowanych poszukiwaniem zabytków – czasem to osoby indywidualne, czasem zrzeszone w różnych organizacjach. Przypomniał, że prawo pozwala na prowadzenie poszukiwań tzw. zabytków ruchomych wyłącznie za pozwoleniem wojewódzkiego konserwatora.
– Z różnych powodów archeolodzy nie są w stanie spenetrować wszystkich terenów. Poszukujący zabytków dostarczają nam mnóstwa informacji o przedmiotach, o tych miejscach, gdzie byśmy pewnie nigdy, jako konserwatorzy czy archeolodzy, sami nie trafili. Bardzo chętnie współpracujemy […]. Jeżeli te obiekty mają wartość zabytkową, trafiają za naszym pośrednictwem do muzeów – dodał Florek.
Przedstawiciele stowarzyszenia z gminy Annopol w ostatnim czasie pomagali pracownikom urzędu ochrony zabytków w ratowaniu przypadkowo odkrytego grobu z epoki brązu. Stowarzyszanie organizuje też działania edukacyjne, związane z dziedzictwem kulturowym.
Podczas spotkania w sandomierskim zamku podpisano list intencyjny o współpracy pomiędzy Muzeum Okręgowym w Sandomierzu a Stowarzyszeniem „Szansa”.
Wiceprzewodniczący rady Sandomierza Piotr Chojnacki (po lewej), prezes Stowarzyszenia Mieszkańców Gminy Annopol „Szansa” Wojciech Rudziejewski-Rudziewicz (drugi po lewej), dyrektor Muzeum Okręgowego w Sandomierzu Dominik Płaza (drugi po prawej) oraz przedstawiciel sandomierskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach Marek Florek (po prawej) podczas spotkania w Sandomierzu, w związku z przekazaniem do placówki monet odkrytych w ostatnim czasie w okolicach miasta, 26.08.2019 r. (Piotr Polak / PAP)
Sandomierskie Muzeum Okręgowe zostało utworzone w 1921 roku przy Polskim Towarzystwie Krajoznawczym w Sandomierzu – wówczas jako Muzeum Ziemi Sandomierskiej, działające w siedzibie towarzystwa przy dzisiejszej ul. Żeromskiego. Pierwsze zbiory – zabytki archeologiczne, numizmaty, okazy mineralogiczne, entomologiczne i zabytki kultury materialnej związane z Ziemią Sandomierską – pochodziły ze zbiorów prywatnych założycieli i sympatyków muzeum.
W czasie II wojny większość cennych zbiorów uległa zniszczeniu. Po wojnie kilkukrotnie zmieniała się nazwa i siedziba muzeum. Obecna – Muzeum Okręgowe w Sandomierzu – funkcjonuje od 1986 roku. Od tego czasu siedzibą placówki jest zabytkowy zamek, którego ufundowanie przypisuje się Kazimierzowi Wielkiemu. Placówka ma w swoich zasobach zabytki z epoki kamienia, brązu, żelaza, średniowiecza, przedmioty kultury materialnej, duchowej i społecznej mieszkańców oraz kolekcje malarstwa grafiki i rysunku od XVIII w. do czasów współczesnych.
Muzeum jest prowadzone przez Urząd Miasta w Sandomierzu, Starostwo Powiatowe w Sandomierzu i Urząd Marszałkowski w Kielcach. Trwają działania zmierzające do tego, by współprowadzącym placówkę było także Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Autorka: Katarzyna Bańcer, PAP.
