W stołecznym Domu Spotkań z Historią od 10 października do 13 stycznia 2019 roku można oglądać wystawę „Odzyskana. Fotoreportaż z Warszawy 1918-1939”, stanowiącą opowieść złożoną z ok. 350 fotografii, nie tylko o samym mieście i jego przestrzeniach, lecz także o jej mieszkańcach. Pokazując stolicę w dwudziestoleciu międzywojennym, instytucja chce uczcić obchody 100-lecia odzyskania niepodległości.
Wizualny spacer po Warszawie sprzed lat
Katarzyna Madoń-Mitzner, kurator wystawy, opowiada, że początkowo planowano pozyskanie fotografii z różnorodnych źródeł, ale zbiór zdjęć prasowych z koncernu „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” (z agencji fotograficznej „Światowid”), zgromadzony w Narodowym Archiwum Cyfrowym, okazał się tak fantastyczny i zróżnicowany, że organizatorzy mieli nawet problem z selekcją materiału.
– Nie jest to klasyczna wystawa historyczna, bardziej skupiamy się na tym, jak miasto wyglądało, jak żyli mieszkańcy, jakie było ich życie codzienne, jak to było pokazywane. Jeżeli pojawia się polityka, to widzimy te wydarzenia oficjalne przez pryzmat tego, co się wówczas działo „na mieście”. Układałyśmy fotografie tematycznie, by wywołać wrażenie, że się „wchodzi” w miasto, spaceruje po nim. Oprócz typowych scen miejskich eksponujemy także zdjęcia poświęcone takim tematom jak praca, edukacja, problemy społeczne. Możemy też obserwować, jak miasto zmieniało się i rozwijało architektonicznie. Zdjęcia są podpisane i komentowane przez varsavianistę Ryszarda Mączewskiego – opowiada kuratorka.
Na wystawie znajdziemy kalendarium przygotowane przez varsavianistę Jerzego S. Majewskiego. – To taki „kręgosłup historyczny”, także bogato ilustrowany zdjęciami dotyczącymi konkretnych wydarzeń. Ekspozycji towarzyszy również przegląd slajdów, filmowe materiały archiwalne oraz część poświęcona fotografii artystycznej z tego okresu – komentuje Madoń-Mitzner.
Nieznane kadry w mistrzowskim wydaniu
Anna Brzezińska, druga kuratorka wystawy, podaje, że ponad rok przygotowywano ekspozycję. Przyznaje, że choć od 30 lat pracowała z fotografią newsową, raczej nie zaglądała do historycznych zbiorów. – Zbiór zdjęć fotografów „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” był dla mnie olśnieniem. Fotografowie z lat międzywojennych są zapomniani, a może nawet nieznani. Wiele zdjęć nie jest niestety podpisanych. Ten zbiór to bogactwo doskonałej fotografii reportażowej porównywalnej ze świetną fotografią Henri Cartier-Bressona, zwanego ojcem fotoreportażu – przekonuje.
Na ekspozycji zaprezentowano zdjęcia m.in. Henryka Poddębskiego, Narcyza Witczak-Witaczyńskiego, Leona Jarumskiego, Jana Binka. Brzezińska wyjaśnia: – Te zdjęcia pokazują właściwie wszystkie sfery życia miasta. To zarówno życie uliczne, handel, ludzie – to jak pracują i się bawią. Oczywiście także ważne uroczystości państwowe, które po odzyskaniu niepodległości obchodzone były spektakularnie i z rozmachem. Starałyśmy się też pokazać Warszawę nie tylko piękną, ze wspaniałą architekturą, eleganckimi ludźmi, ale też tę Warszawę ubogą, z problemami, takimi jak bezdomność, bezrobocie. Chcemy, by dzięki tej wystawie można było sobie wyobrazić, jak było 100 lat temu w odzyskanej i odradzającej się stolicy – podkreśliła ekspertka.
Ekspozycję można oglądać w Warszawie, w siedzibie Domu Spotkań z Historią i w galerii plenerowej na skwerze ks. Twardowskiego. Towarzyszy jej muzyka skomponowana przez Marcina Maseckiego. Wydano także album z wybranymi fotografiami.
A.I., źródła: PAP, Dom Spotkań z Historią.