Policjanci zabezpieczają boczne wejście po przybyciu pojazdów policyjnych do Ludowego Sądu Rejonowego w Dandongu, w północno-wschodniej prowincji Liaoning, 19.03.2021 r. (Noel Celis/AFP via Getty Images)
Naukowcy z Chin twierdzą, że stworzyli maszynę, która opierając się na sztucznej inteligencji (AI), potrafi stawiać zarzuty przestępcom.
Prokuratura z dzielnicy Pudong w Szanghaju, największa prokuratura w kraju, zbudowała i przetestowała specjalną maszynę. Jak narazie maszyna ta jest w stanie zidentyfikować i wnieść oskarżenia za osiem najpowszechniejszych przestępstw w Szanghaju: oszustwa związane z kartami kredytowymi, prowadzenie działalności hazardowej, brawurową jazdę samochodem, umyślne uszkodzenie ciała, utrudnianie wykonywania obowiązków służbowych, kradzież, oszustwo i wszczynanie awantur.
Naukowcy twierdzą, że tzw. prokurator-AI może na podstawie pisemnego opisu sprawy wnieść oskarżenie z 97-procentową dokładnością.
Profesor Shi Yong, główny naukowiec z zespołu zajmującego się tym projektem, powiedział, że technologia AI może zmniejszyć codzienne obciążenie prokuratorów, pozwalając im skupić się na bardziej wymagającej pracy. Shi jest również dyrektorem laboratorium big data i zarządzania wiedzą w Chińskiej Akademii Nauk, najważniejszym państwowym instytucie badawczym reżimu.
„System może do pewnego stopnia zastąpić prokuratorów w procesie podejmowania decyzji” – napisali Shi i jego zespół w artykule opublikowanym w chińskim recenzowanym czasopiśmie „Management Review”. Gazeta „South China Morning Post” jako pierwsza poinformowała o nowo opracowanej maszynie AI.
Shi i jego współpracownicy powiedzieli, że chińscy prokuratorzy zaczęli używać AI w 2016 roku. Wielu z nich korzysta obecnie z narzędzia AI znanego jako „System 206”. System ten jest w stanie ocenić siłę dowodów, warunki aresztowania i to, w jak dużym stopniu uważa się podejrzanego za zagrożenie dla społeczeństwa.
Jednak wszystkie istniejące narzędzia AI odgrywały jedynie ograniczoną rolę, ponieważ „nie uczestniczyły w procesie podejmowania decyzji o postawieniu zarzutów i [sugerowaniu] wyroków” – napisano w artykule.
Dodano, że podejmowanie takich decyzji wymaga od maszyny zidentyfikowania i usunięcia wszelkich treści z akt sprawy, które są nieistotne dla przestępstwa i zachowania użytecznych informacji.
Maszyna musi również przekształcić złożony, ciągle zmieniający się, język ludzki w standardowy matematyczny lub geometryczny format, który komputer może zrozumieć.
Chińskie firmy internetowe opracowały potężne narzędzia do przetwarzania języka naturalnego, ale ich działanie często wymaga silnych komputerów, do których prokuratorzy nie mają dostępu.
„Prokurator”-AI opracowany przez zespół Shi mógłby działać na zwykłych komputerach. W przypadku każdego podejrzanego sztuczna inteligencja wnosiłaby oskarżenie na podstawie 1000 „cech” uzyskanych na podstawie wygenerowanego przez człowieka opisu sprawy, gdzie większość tekstu jest zbyt krótka lub abstrakcyjna, aby miała sens dla człowieka. Następnie System 206 oceniłby przedstawione przez prokuratora-AI dowody.
Shi powiedział, że do szkolenia maszyny wykorzystano ponad 17 000 spraw z lat 2015-2020.
W dokumencie przewidziano, że prokurator-AI wkrótce, wraz z aktualizacjami, stanie się kompetentniejszy. Będzie w stanie rozpoznawać mniej powszechne przestępstwa i wnosić wiele zarzutów przeciwko jednemu podejrzanemu.
Jednak nowa maszyna wzbudziła wątpliwości wśród chińskich prokuratorów. Prokurator z Guangzhou [Kantonu] stwierdził w swoim raporcie, że ma pewne obawy, co do wykorzystania prokuratora-AI przy wnoszeniu oskarżeń.
Zdaniem prokuratora z Guangzhou, dokładność na poziomie 97 proc. może być wysoka z perspektywy technologii, ale zawsze będzie prawdopodobieństwo popełnienia błędu.
„Kto weźmie odpowiedzialność, gdy to się stanie? Prokurator, maszyna czy projektant algorytmu?”.
Bezpośrednie zastosowanie AI w podejmowaniu decyzji może również wpłynąć na autonomię prokuratora-człowieka. Większość prokuratorów nie chce, aby informatycy ingerowali w osąd prawny, dodał prokurator z Guangzhou.
Inną kwestią jest to, że prokurator-AI może wnieść oskarżenie tylko na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń. Nie może przewidzieć reakcji opinii publicznej na sprawę w zmieniającym się środowisku społecznym.
„AI może pomóc w wykryciu błędu, ale nie może zastąpić człowieka w podejmowaniu decyzji” – stwierdził prokurator.
Chińskie media świętowały powstanie prokuratora-AI, pierwszego na świecie osiągnięcia w tej dziedzinie.
W przeciwieństwie do zachodnich demokracji Chiny nie mają niezależnego systemu prawnego, ponieważ sądy są kontrolowane przez Komunistyczną Partię Chin.
Ci, którzy mówią lub działają w sposób nieakceptowany przez partię, tj. dysydenci, wyznawcy religii, prawnicy i dziennikarze obywatelscy, są często oskarżani o niejasno zdefiniowane przestępstwa, jak np. „wszczynanie kłótni i prowokowanie kłopotów” lub „chęć obalenia władzy państwowej”. Przez system sądowniczy są niezmiennie uznawani za winnych, a współczynnik skazań wynosi 99,9 proc.
Przykładem takiego działania może być dziennikarka obywatelska Zhang Zhan, która obecnie jest w połowie odbywania czteroletniej kary więzienia za relacjonowanie wczesnych etapów wybuchu epidemii COVID-19 w Wuhan w lutym 2020 roku. Jej skazanie spotkało się z powszechnym potępieniem ze strony zachodnich rządów i grup działających na rzecz praw człowieka. Stan zdrowia Zhang drastycznie pogorszył się w więzieniu po tym, jak prowadziła długotrwały strajk głodowy i odmówiono jej odpowiedniej opieki medycznej, o czym poinformowała jej rodzina.
Frank Dong jest dziennikarzem z ponad 20-letnim doświadczeniem. Jako niezależny współpracownik „The Epoch Times” pisze na tematy związane z Chinami.
Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2022-01-01, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/chinese-researchers-built-ai-prosecutor-that-can-file-charges-by-itself_4187616.html
