Były ambasador RP w Londynie: Królowa Elżbieta II powiedziała mi, że już w czasie II wojny światowej interesowała się Polską

Kondukt pogrzebowy królowej Elżbiety II. Trumnę spoczywającą na lawecie działa odprowadza 142 marynarzy Royal Navy, Constitution Hill, Londyn, Wielka Brytania, 19.09.2022 r., zdjęcie udostępnione przez brytyjskie Ministerstwo Obrony (Cpl Tim Hammond/BRITISH MINISTRY OF DEFENCE/HANDOUT/PAP/EPA)

Kondukt pogrzebowy królowej Elżbiety II. Trumnę spoczywającą na lawecie działa odprowadza 142 marynarzy Royal Navy, Constitution Hill, Londyn, Wielka Brytania, 19.09.2022 r., zdjęcie udostępnione przez brytyjskie Ministerstwo Obrony (Cpl Tim Hammond/BRITISH MINISTRY OF DEFENCE/HANDOUT/PAP/EPA)

Podczas naszego pierwszego spotkania w 1994 roku królowa powiedziała mi, że już w czasie II wojny światowej interesowała się Polską i pamięta o polskich lotnikach oraz kobietach w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej – wspomina w rozmowie z PAP Ryszard Stemplowski, ambasador RP w Londynie w latach 1994-1999.

Stemplowski złożył listy uwierzytelniające na ręce Elżbiety II w Pałacu Buckingham na początku czerwca 1994 roku. „Złożenie listów miało miejsce nieco ponad tydzień po moim przyjeździe do Londynu, czyli dość szybko. Podkreślało to wagę stosunków Zjednoczonego Królestwa z Polską” – mówi były ambasador w rozmowie z PAP.

„Królowa zaczęła rozmowę: ‘Mówią mi, że Polska radzi sobie bardzo dobrze’. Odpowiedziałem: ‘Polska rzeczywiście radzi sobie bardzo dobrze, ale od wysłuchiwania opisu zawsze jest lepsza wizja lokalna, Wasza Królewska Mość’” – wspomina były ambasador.

Król Wielkiej Brytanii Karol III i księżniczka Anna, księżniczka królewska, w kondukcie żałobnym za trumną królowej Wielkiej Brytanii Elżbiety II, gdy jest ona wyprowadzana z Opactwa Westminsterskiego w drodze do zamku Windsor, podczas państwowej procesji pogrzebowej w Londynie, Wielka Brytania, 19.09.2022 r. (NUNO VEIGA/PAP/EPA)

Król Wielkiej Brytanii Karol III i księżniczka Anna, księżniczka królewska, w kondukcie żałobnym za trumną królowej Wielkiej Brytanii Elżbiety II, gdy jest ona wyprowadzana z Opactwa Westminsterskiego w drodze do zamku Windsor, podczas państwowej procesji pogrzebowej w Londynie, Wielka Brytania, 19.09.2022 r. (NUNO VEIGA/PAP/EPA).

Jak mówi Stemplowski, królowa zareagowała uśmiechem, z czego składający listy dyplomata wywnioskował, że wiedziała już o planach jej wizyty w Polsce, która ostatecznie doszła do skutku niecałe dwa lata później w dniach 25-27 marca 1996 roku. Była to nie tylko jej pierwsza i jedyna wizyta nad Wisłą, ale pierwsza wizyta brytyjskiego monarchy w Polsce w ogóle.

Królowa Elżbieta II przybyła z księciem Filipem do Warszawy 25 marca, gdzie została przywitana przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego wraz z małżonką. Wśród bogatego programu wizyty królowa m.in. wygłosiła mowę przed polskim parlamentem.

„Pamiętam doskonałą reakcję sali sejmowej na przemówienie królowej, a także niesamowitą owację w Teatrze Wielkim na jej cześć. Stałem w rzędzie za nią i nigdy czegoś takiego nie widziałem: królowa chciała usiąść, ale owacja nie ustawała” – wspomina dyplomata.

Podczas przemówienia przed połączonymi izbami Sejmu i Senatu królowa odwoływała się do Konstytucji 3 maja z 1791 roku. Mówiła też m.in.: „Jednym z przyjaciół mojego ojca [króla Jerzego VI] był szef waszego rządu na uchodźstwie, generał Sikorski. […] Nigdy też mój kraj nie zapomni odwagi polskich lotników, jednych z owych ‘niewielu’, którym jak słusznie stwierdził Churchill, zawdzięczano tak wiele. Kto wie, czy płomień wolności nie zostałby zduszony, gdyby w tamtych dniach nie stała przy nas Polska”.

Royal Marine Band podczas państwowej procesji pogrzebowej królowej Elżbiety II, aleja The Mall w Londynie, Wielka Brytania, 19.09.2022 r., zdjęcie udostępnione przez brytyjskie Ministerstwo Obrony (POPhot Will Haigh/BRITISH MINISTRY OF DEFENCE/HANDOUT/PAP/EPA)

Royal Marine Band podczas państwowej procesji pogrzebowej królowej Elżbiety II, aleja The Mall w Londynie, Wielka Brytania, 19.09.2022 r., zdjęcie udostępnione przez brytyjskie Ministerstwo Obrony (POPhot Will Haigh/BRITISH MINISTRY OF DEFENCE/HANDOUT/PAP/EPA)

W trzecim dniu wizyty w Polsce, 27 marca, królowa Elżbieta i książę Filip udali się do Krakowa. Para królewska odwiedziła m.in. Zamek Królewski na Wawelu.

„Królowa została gorąco przyjęta przez Polaków. Podczas przejazdu z lotniska witały ją stojące chwilami w mżawce tłumy, machając polskimi flagami” – mówi PAP Stemplowski. „Brytyjski ambasador w Polsce Michael Llewellyn-Smith przekazał mi później, że te tłumy wywarły bardzo duże wrażenie zarówno na królowej, jak i na jej otoczeniu” – dodaje.

„Polska na pewno wyglądałaby atrakcyjniej, jeśli królowa składała[by] wizytę w jakimś cieplejszym miesiącu niż w marcu” – podsumowuje były ambasador w Londynie.

Królowa Elżbieta II zmarła w czwartek 8 września w zamku Balmoral w Szkocji w wieku 96 lat. Pogrzeb brytyjskiej królowej Elżbiety II odbędzie się w Opactwie Westminsterskim w Londynie w poniedziałek (19 września) o godz. 11 miejscowego czasu (godz. 12 w Polsce).

Ryszard Stemplowski pełnił funkcję ambasadora RP w Londynie w latach 1994-1999. Wcześniej przez trzy lata, w okresie 1990-1993, był szefem Kancelarii Sejmu. W tym roku nakładem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych ukaże się pierwszy tom jego dzienników (za 1994 rok) z okresu pełnienia funkcji ambasadora w Londynie.

Rozmawiał: Marcin Furdyna, PAP.

Tagi:

Wykorzystujemy pliki cookies, by dowiedzieć się, w jaki sposób użytkownicy korzystają z naszej strony internetowej i móc usprawnić korzystanie z niej. Dalsze korzystanie z tej strony internetowej jest jednoznaczne z zaakceptowaniem polityki cookies, aktualnej polityki prywatności i aktualnych warunków użytkowania. Więcej informacji Akceptuję