Archiwalia varsavianisty Macieja Piekarskiego przekazano do Archiwum Akt Nowych

Karolina Piekarska przekazała do zasobów Archiwum Akt Nowych archiwalia ojca, varsavianisty Macieja Piekarskiego – ponad tysiąc zdjęć i negatywów. Szczególnie cenne są fotografie z 1945 r. – obiektów, które już nie istnieją – powiedział PAP archiwista AAN Rafał Kierzkowski.

„Dziś [21 października] do zasobów Archiwum Akt Nowych trafiły archiwalia ze zbiorów wybitnego varsavianisty i dziennikarza Macieja Piekarskiego” – powiedział PAP archiwista AAN Rafał Kierzkowski.

„Jest to ponad tysiąc zdjęć i negatywów wykonanych od 1945 r. do lat 60. Szczególnie cenne są zdjęcia wykonane ok. 1945 r., które są zapisem wojennych zniszczeń. Piekarski dokumentował miejsca, które dziś wyglądają całkiem inaczej lub zniknęły z mapy Warszawy.

Wśród przekazanych zdjęć są fotografie przedstawiające m.in. Pałac Badenich przy pl. Krasińskich. Pałac zbudowano w latach 1837-38 dla hr. Ignacego Badeniego pomiędzy ul. Długą a Pałacem Krasińskich. W czasie II RP był siedzibą Ignacego Badeniego. Budynek został poważnie uszkodzony podczas Powstania Warszawskiego, ruiny rozebrano pod koniec lat 50.

„Na zdjęciach widzimy także Pałac Raczyńskich. W czasie powstania od 13 do 26 sierpnia mieściła się tam Komenda Główna AK. Później działał powstańczy szpital. W odbudowanym pałacu znajduje się miejsce szczególnie ważne dla archiwistów – siedziba Archiwum Głównego Akt Dawnych (AGAD). Dzięki fotografiom, które dziś otrzymaliśmy od córki Karoliny Piekarskiej, możemy zobaczyć, jaka była skala zniszczeń w stolicy” – wyjaśnił.

„Mury i piwnice pałacu przetrwały, jednak budynek był całkowicie wypalony. Zniszczeniu uległ także narożnik gmachu od strony ulic Podwale i Kilińskiego” – dodał.

Archiwista AAN podkreśla, że wśród przekazanych dziś zdjęć i negatywów są także fotografie z innych dzielnic, m.in. dokumentujące powstańcze walki na Czerniakowie i Sadybie. Piekarski jako nastoletni ochotnik był sanitariuszem w filii Szpitala Ujazdowskiego działającego w budynku Zakładu Opiekuńczego Zgromadzenia SS Rodziny Maryi przy ul. Chełmskiej 19. W czasie wojny rodzina Piekarskich mieszkała na Sadybie przy ul. Morszyńskiej 5. Z tego mieszkania wyszedł po raz ostatni jego starszy brat Antoni, który poległ 7 września 1944 r. w Śródmieściu.

„Również na Sadybie wiele obiektów nie zachowało się do czasów nam współczesnych lub podczas odbudowy utraciło swój pierwotny wygląd. Takie dokumentalne zapisy są szczególnie cenne, ponieważ są świadectwem dawnej i nieistniejącej Warszawy, miasta, któremu Maciej Piekarski poświęcił niemal całe swoje życie” – wskazał.

Piekarski po wojnie mieszkał na Żoliborzu i na Saskiej Kępie. „Tam wykonywał swoje serie fotograficzne. Lubił fotografować Warszawę i przede wszystkim to ją uwieczniał na celuloidowej kliszy” – wyjaśnił Kierzkowski.

Część zdjęć Piekarski wykonywał już w latach 50. i 60. „One także stanowią dla nas bezcenne źródło wiedzy o stolicy. Dokumentował życie codzienne mieszkańców, wydarzenia kulturalne i religijne, np. uliczne procesje. W tym wymiarze to świadectwo epoki i życia w PRL” – podsumował Kierzkowski.

Maciej Paweł Piekarski urodził się 21 października 1932 r. w Warszawie. Był historykiem sztuki, dziennikarzem i varsavianistą. Ukończył historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1955). Pracował w Muzeum Narodowym w Warszawie. Był przysięgłym biegłym sądowym w zakresie zabytkoznawstwa i sztuk plastycznych.

Od 1973 r. był dziennikarzem Telewizji Polskiej w Redakcji Publicystyki Kulturalnej. Współpracował m.in. z programem publicystycznym „Pegaz”. Od 1982 r. związany z Warszawskim Ośrodkiem Telewizyjnym i „Telewizyjnym Kurierem Warszawskim”. Opublikował kilka tysięcy artykułów związanych z Powstaniem Warszawskim i II wojną światową.

Był m.in. autorem „Tak zapamiętałem” – wspomnień z lat wojny (1979). W „Samotnej placówce” opisał historię obrony Fortu IX (Czerniaków) we wrześniu 1939 r.

Współpracował z tygodnikiem „Stolica”. Zmarł 14 czerwca 1999 r. w Warszawie.

Autor: Maciej Replewicz, PAP.