Powstańcy warszawscy i prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości upamiętniających 74. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego w godzinę „W” przed pomnikiem Gloria Victis na Wojskowych Powązkach, Warszawa, 1.08.2018 r. (Jacek Turczyk / PAP)
O godz. 17.00, o której 74 lata temu rozpoczął się w Warszawie zryw powstańczy, przed pomnikiem Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach zawyły syreny. Zgromadzeni stali na baczność, następnie minutą ciszy uczcili pamięć powstańców. Odegrano Mazurka Dąbrowskiego i hejnał warszawski. Hołd powstańcom w godzinę „W” oddali weterani, warszawiacy i przedstawiciele władz, w tym prezydent Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki. Modlitwę w intencji poległych powstańców odmówił biskup polowy Wojska Polskiego gen. bryg. Józef Guzdek. Poległych w powstaniu uczczono również salwą honorową.
Wieńce przed pomnikiem złożył prezydent Andrzej Duda, a także delegacje: rządu z udziałem premiera Mateusza Morawieckiego i wicepremierów, m.in. Piotra Glińskiego, Sejmu z udziałem wicemarszałków Beaty Mazurek, Małgorzaty Kidawy-Błońskiej i Ryszarda Terleckiego, Senatu z udziałem marszałka Stanisława Karczewskiego oraz warszawskiego ratusza z udziałem prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz.
Składającym wieńce towarzyszyli kombatanci. Prezydent złożył wieniec w towarzystwie powstańców warszawskich: Jadwigi Chruściel, Jadwigi Wiśniewskiej, Ignacego Felczaka, Jerzego Majkowskiego.
Oficjalną część obchodów na Powązkach Wojskowych zakończyło odprowadzenie wojskowej asysty honorowej i pocztów sztandarowych.
Wychodzących kombatantów zgromadzeni warszawiacy żegnali okrzykami: „Cześć i chwała bohaterom!” oraz oklaskami. Tłum reagował także oklaskami na wychodzących przedstawicieli rządu, prezydenta oraz polityków partii rządzącej.
Premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystości upamiętniających 74. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego w godzinę „W” przed pomnikiem Gloria Victis na Wojskowych Powązkach, Warszawa, 1.08.2018 r. (Jacek Turczyk / PAP)
Zanim rozpoczęła się ceremonia przed pomnikiem Gloria Victis, w asyście żołnierzy Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego prezydent Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki złożyli kwiaty na grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera”.
Gdy zakończyła się oficjalna część uroczystości i cmentarz opuścili przedstawiciele władz i politycy, weterani wraz z rodzinami, harcerze i warszawiacy zapalili znicze na grobach poległych i w zadumie spacerowali po cmentarzu.
Uroczystości przed pomnikiem Gloria Victis stanowią kulminacyjny punkt obchodów rocznicy Powstania Warszawskiego.
Tradycja oddawania hołdu poległym w rocznicę Powstania na Wojskowych Powązkach sięga czasów PRL-u, gdy ówczesne władze nie pozwalały na oficjalne uroczystości. Pomimo tego warszawiacy całymi rodzinami gromadzili się 1 sierpnia każdego roku wokół pomnika Gloria Victis i grobów poległych.
Obelisk Gloria Victis postawiono na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w drugą rocznicę zrywu w 1946 roku. Autorką monumentu wyłonionego w konkursie jest łączniczka i żołnierz Powstania Warszawskiego Helena Kłosowicz. Wokół pomnika znajdują się mogiły powstańców ekshumowanych zaraz po wojnie w całej Warszawie.
Nazwa pomnika – „Chwała Zwyciężonym” – jest nawiązaniem do opowiadania Elizy Orzeszkowej poświęconego powstaniu styczniowemu, w którym autorka podkreśla, że walczącym w imię wyzwolenia ojczyzny należy się cześć i szacunek, niezależnie od wyników walk.
Źródło: PAP.
