Nowy premier Czech Petr Fiala, lider Obywatelskiej Partii Demokratycznej (ODS), rozmawia z dziennikarzami po tym, jak został mianowany przez prezydenta Czech Miloša Zemana na Zamku Lány, niedaleko Pragi, Czechy, 28.11.2021 r. (MARTIN DIVISEK/PAP/EPA)
Petr Fiala, którego prezydent Czech Miloš Zeman mianował w niedzielę premierem, to 13. szef rządu w historii niezależnej Republiki Czeskiej. Określany jako polityk mało charyzmatyczny i stroniący od udzielania się w mediach, Fiala krytycznie wypowiadał się w przeszłości m.in. o Europejskim Zielonym Ładzie czy udziale Rosji i Chin w rozbudowie czeskiej elektrowni atomowej.
Jest pierwszym profesorem politologii w Republice Czeskiej. Bohemista i historyk z wykształcenia, nowy wydział politologii zbudował i kierował nim na Uniwersytecie Tomáša G. Masaryka w Brnie, skąd pochodzi. Miał już za sobą doświadczenia dziennikarza i propagatora Międzynarodowej Unii Paneuropejskiej. W 2004 roku zwyciężył w wyborach na rektora Uniwersytetu TGM w Brnie i piastował tę funkcję przez dwie kadencje.
57-letni politolog, któremu powiodło się w polityce – piszą o nowym premierze dziennikarze. Zaczynał od funkcji naukowego doradcy prawicowego, cieszącego się małą popularnością rządu Petra Nečasa (w latach 2010-2013). Przez rok był w nim szefem resortu szkolnictwa (2012-2013). Wstąpił do Obywatelskiej Partii Demokratycznej i został jej przewodniczącym w 2014 r., po tym jak uzyskała najgorszy w historii wynik w wyborach parlamentarnych.
ODS wspólnie z Unią Chrześcijańską i Demokratyczną – Czechosłowacką Partią Ludową (KDU-CzSL) oraz ruchem Tradycja Odpowiedzialność Prosperity 09 (TOP 09) stworzyły przed tegorocznymi wyborami koalicję wyborczą SPOLU. Dwa kolejne ugrupowania – Burmistrzowie i Niezależni (STAN) oraz Czeska Partia Piratów – stworzyły koalicję centrową. W wyborach do Izby Poselskiej 8 i 9 października te dwa przedwyborcze sojusze mają 108 mandatów w 200-osobowej Izbie. O możliwości utworzenia przez nie gabinetu lider ODS mówił tuż po opublikowaniu wstępnych wyników. 8 listopada liderzy pięciu partii podpisali umowę koalicyjną i potwierdzili, że lider ODS będzie premierem, a jego gabinet łącznie z nim samym będzie liczył 18 członków. Odchodzący rząd Andreja Babiša ma o trzech szefów resortów mniej.
Komentatorzy zgodnie oceniają, że Fiala nie jest przykładem charyzmatycznego przywódcy i polityka. Zachowuje rezerwę wobec dziennikarzy i woli mieć sprawnie działającą służbę prasową, niż podtrzymywać własną obecność w mediach. Podkreślają też, że Fiala krytykował Europejski Zielony Ład, ale przyznał, że jest on rzeczywistością. Dystansuje się od małżeństw osób tej samej płci, nie zgadzał się z rosyjskim i chińskim udziałem w planach rozbudowy elektrowni atomowej w Dukovanach, wspiera politykę Izraela – także wobec Zachodniego Brzegu Jordanu.
Odnosząc się do jednej z wypowiedzi kanclerz Niemiec Angeli Merkel dotyczącej wypędzenia Niemców po II drugiej wojnie światowej, Fiala mówił, że jednostronne spojrzenie na historię nie pomaga w rozwoju wzajemnych stosunków. Nie zgadzał się też z wprowadzeniem kwot na przyjmowanie migrantów, a kierowana przez niego partia, należąca do tej samej grupy politycznej w Parlamencie Europejskim co Prawo i Sprawiedliwość, wyraziła poparcie dla Polski w czasie obecnego kryzysu migracyjnego na granicy polsko-białoruskiej.
Z Pragi Piotr Górecki, PAP.
