Liu Xiu: Stanowczy cesarz o wielkim miłosierdziu

Liu Xiu był władcą znanym nie tylko ze swojego wyjątkowego talentu do strategii wojskowej, lecz także z otwartości i uczciwości. Nagradzał i karał w sposób jasny i sprawiedliwy.

Wojna domowa wywołana przez dworzanina Wang Manga (王莽), który przywłaszczył sobie tron rodu Liu, podzieliła panowanie dynastii Han na dwa różne okresy.

Wcześniejszy okres (206 p.n.e. – 9 n.e.) jej panowania znany jest jako Zachodnia Dynastia Han, jej stolicą był leżący na zachodzie kraju Chang’an. Później stolicę przeniesiono do Luoyang, stąd historycy określają ten okres mianem Wschodniej Dynastii Han (25-220 n.e.).

Liu Xiu (劉秀) (5 p.n.e. – 57 n.e.), nazywany także Guang Wu Di (Wybitny Waleczny Cesarz), wkrótce po śmierci Wang Mana zapoczątkował Wschodnią Dynastię Han i od początku prowadził politykę mającą na celu zjednoczenie rozbitych Chin.

Jako potomek Liu Banga chciał odbudować potęgę dynastii Han i w tym celu wsparł bunt przeciwko Wang Mangowi wywołany przez swojego kuzyna Liu Xuana (劉玄).

Liu Xiu był władcą znanym nie tylko ze swojego wyjątkowego talentu do strategii wojskowej, lecz także z otwartości i uczciwości. Nagradzał i karał w sposób jasny i sprawiedliwy.

W okresie między bezprawnym przejęciem tronu Han przez Wang Manga a ustanowieniem Wschodniej Dynastii Han wojna domowa spustoszyła znaczną część Chin.

Ponowne ustanowienie dynastii

Wkrótce po objęciu władzy cesarskiej Liu Xiu podjął kroki w celu odnowienia gospodarki i zawarcia pokoju z sąsiednimi krajami. Ta polityka umożliwiła odrodzenie dynastii Han z popiołów wyniszczonego wojnami kraju.

Do zarządzania państwem Liu Xiu powołał dobrze wykształconych uczonych zamiast utrzymywać na stanowiskach ludzi z okresu wojny domowej. Twierdził, że generałowie byli utalentowani w dziedzinie wojskowości, lecz nie w zakresie prawa i administracji. Wiedział, że wielu z nich stało się zbyt butnymi, by przestrzegać zarządzeń i praw – ich osiągnięcia w czasie wojny wbiły ich w pychę.

Po umocnieniu swojej władzy Liu Xiu nadał wielu generałom tytuły książęce i obdarzył ich majątkami, lecz pilnował, by nie mieli wpływu na politykę.

Reaktywował wcześniejszy system centralnego zarządzania, wymagając od ministrów, aby osobiście zdawali mu raporty. Udało mu się również zredukować liczbę urzędników państwowych. Posunięcie to miało na celu zapobieżenie nadmiernemu wpływowi ministrów, książąt i starszyzny klanowej na władzę cesarską.

Liu Xiu rozumiał, że drakońskie przepisy wprowadzone przez Wang Manga wywołały wśród ludu rozgoryczenie i złość. Doświadczenie, jakiego nabył w czasie wojny, skłaniało go do przedkładania pokojowych rozwiązań nad zbrojne konflikty, dlatego jako cesarz był znany ze stanowczości i jednocześnie miłosierdzia. Wydawał często rozporządzenia uwalniające niewolników lub ogłaszające amnestię dla drobnych przestępców.

Odbudowa kraju

Chcąc uprościć skomplikowany system podatkowy, Liu Xiu wprowadził strategię obniżenia obciążeń podatkowych. Żeby uzyskać wzrost produkcji rolnej, cesarz obniżył podatki rolników z 10 proc. do 3,3 proc. Wprowadził także ulgi podatkowe dla potrzebujących, co znacznie poprawiło los starców, wdów i biedoty – grup społecznych, które najbardziej ucierpiały z powodu wojny domowej.

Liu Xiu kazał rozbudować infrastrukturę przygraniczną i ulepszył system obrony granic. Więźniom dano możliwość wyjścia z więzienia, jeśli zgodzą się odbyć służbę wojskową przy granicy.

Cesarz Liu Xiu uchodził za władcę surowego dla samego siebie, jednocześnie wykazującego się wielką tolerancją wobec innych. W czasie wojny domowej przyjął do swoich szeregów wielu generałów, którzy kiedyś byli jego wrogami i obdarzył ich dużym zaufaniem.

Kiedy za jego panowania kraj nawiedziło straszliwe trzęsienie ziemi, Liu Xiu uznał, że przyczyną tego była jego własna moralna niedoskonałość – miał wyrzuty sumienia, że nie udało mu się uchronić poddanych przed tym nieszczęściem.

Okazywanie wielkiej cierpliwości

Kluczowym czynnikiem, który doprowadził Liu Xiu do wielkich osiągnięć, była umiejętność rozwinięcia w sobie wielkiej wytrwałości i cierpliwości.

Liu Xiu i jego starszy brat Liu Yan (劉縯) bardzo różnili się pod względem charakteru. Dlatego ich losy potoczyły się zupełnie inaczej.

Zanim Xiu objął tron, w kraju rządził cesarz Liu Xuan. Bracia wielce wsławili się na polu walki w wojnie przeciwko Wang Mangowi. Jednak sława i bardzo silna osobowość Liu Yana wzbudziły nieufność cesarza i podejrzenia, że Liu Yan dokona zamachu stanu.

Gdy Liu Xiu z rozkazu cesarza dowodził wojskiem w odległych rejonach kraju, władca polecił zamordować Liu Yana. Wiadomość o tym tragicznym wydarzeniu głęboko zraniła Liu Xiu. Jednak stłumił swój smutek i odnosił się do cesarza z jeszcze większym szacunkiem, co było zupełnym przeciwieństwem pychy i buty Liu Yana.

Liu Xiu nie tylko, że nie przechwalał się swymi zwycięstwami i osiągnięciami, lecz jeszcze przeprosił cesarza za zachowanie swojego brata.

Było powszechnie wiadomo, że Liu Xuan jest cierpiącym na manię prześladowczą tyranem. Liu Xiu zdawał sobie sprawę, że cesarz nie postrzega go jako zagrożenia, ale nie znaczyło to, że nie zabije go w przyszłości dokładnie z powodu wielkich dokonań i autorytetu Xiu.

Utrzymywał jednak skromną i pokorną postawę. Postanowił zapomnieć o utracie brata i trudnościach, które wynikły z powodu podejrzeń cesarza. Usunął się w cień do czasu, aż sam mógł zasiąść na tronie.

Otwarty na krytykę

Jedna z historii opisuje wart podziwu charakter Liu Xiu, który przejawiał się w jego zdolności do przyjmowania krytyki i poprawiania własnych błędów.

Kiedy został cesarzem, mianował Song Honga na swojego ministra. Song Hong zarekomendował Huan Tana na stanowisko doradcy, wskazując na jego wiedzę i zdolności. Okazało się, że był także utalentowanym muzykiem i cesarz bardzo polubił jego grę. Tan grywał odtąd na każdej uczcie w pałacu.

Song Hong był z tego bardzo niezadowolony. Zarzucał Tanowi, że odciąga cesarza od obowiązków państwowych: „Poleciłem cię na stanowisko doradcy, a nie nadwornego muzyka. Gdzie chcesz tym doprowadzić cesarza? Poprawisz się, czy mam zadbać o to, żebyś stracił swoje stanowisko?”.

Huan Tan ukląkł i prosił o wybaczenie, przyjmując odpowiedzialność za swoje postępowanie.

Parę dni później, w czasie uczty dla dworzan, cesarz poprosił Huan Tana, by jak zwykle zagrał dla wszystkich. Huan miał już zacząć, ale gdy ujrzał minę Song Honga, przestraszył się i nie wiedział co począć. Cesarz zapytał Songa, dlaczego Huan nie zaczyna grać.

Song wstał, zdjął swoje oficjalne nakrycie głowy i przeprosił cesarza: „Poleciłem Huan Tana na stanowisko doradcy z powodu jego lojalności i uczciwości, wiedząc, że będzie on Wam wiernie służyć. Lecz teraz przez niego dwór zajmuje się muzyką i rozrywkami. To moja wina”.

Gdy cesarz to usłyszał, zawstydził się, gdyż zrozumiał, że nie skupiał się na doradztwie Huan Tana, tylko na jego grze i przeprosił Song Honga.

Promowanie prawych zachowań

Podczas swojego 32-letniego panowania cesarz Liu Xiu z zapałem promował konfucjanizm i kładł duży nacisk na „qì jié” (氣節), co oznacza moralną odwagę lub uczciwość.

Później historycy określali okres jego panowania jako „okres najwyższego poziomu moralności i szczytu konfucjanizmu”.

Za jego panowania społeczeństwo chińskie szybko podniosło się ze zniszczeń wywołanych przez wojnę domową, konflikty społeczne osłabły, a ludzie żyli spokojnie i dostatnio.

Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2013-06-26, link do artykułu: http://www.theepochtimes.com/n3/133827-liu-xiu-decisive-emperor-of-great-mercy/