Fragment czaszy dzwonu Zygmunt w wieży Katedry na Wawelu, Kraków (Rj1979 – praca własna / domena publiczna)
Mija dokładnie 500 lat, odkąd krakowianie po raz pierwszy usłyszeli głos dzwonu Zygmunt. We wtorek wyjątkowo będzie bił dwukrotnie: o 17.15 i 21.00. Wieczorem odpowiedzą mu wszystkie dzwony w mieście.
Dzwon, ufundowany przez króla Zygmunta Starego, to dzieło ludwisarza z Norymbergi – Hansa Behama. Na wieży Katedry na Wawelu dzwon umieszczono 9 lipca 1521 roku, a kilka dni później – 13 lipca, w dniu św. Małgorzaty – rozkołysano go po raz pierwszy.
Dzwon Zygmunt w wieży Katedry na Wawelu, Kraków (Rj1979 – praca własna / domena publiczna)
W 500. rocznicę tego wydarzenia jego dźwięk będzie w Krakowie słyszany dwukrotnie: o 17.15 przed mszą św., której przewodniczyć będzie dziekan kapituły Wawelskiej ks. prof. Jacek Urban oraz o 21.00. „Wtedy odpowiedzą mu wszystkie dzwony w Krakowie” – poinformował rzecznik krakowskiej kurii ks. Łukasz Michalczewski.
Długość dzwonienia Zygmunta jest określona „ordynacją” Krakowskiej Kapituły Katedralnej z 1888 roku i wynosi osiem minut. We wtorek pierwsze dzwonienie będzie normalne, drugie znacznie krótsze – trzyminutowe, by odpowiedziały mu inne dzwony.
„To rzecz wyjątkowa, bo Zygmunt od pół tysiąca lat nieprzerwanie oznajmia Polakom radosne i smutne chwile, jest świadkiem tego, co wydarzyło się od 1521 roku. Niewiele jest na świecie tak spektakularnych rocznic, tradycji wciąż żywych, trwających niezmiennie. Dzwon nadal pełni funkcję, dla której został wykonany” – mówił PAP Marcin Biborski, jeden z wawelskich dzwonników i autor wspomnień „Dzwoniąc Zygmuntem”. „Król Zygmunt Stary chciał, by Zygmunt był symbolem wielkości Rzeczpospolitej, ale też, by jednoczył Polaków w momentach dobrych i złych” – dodał.
Dla zapewnienia prawidłowego wychylenia Zygmunta potrzebna jest równoczesna praca dwunastu dzwonników, którzy ciągną za liny.
Przez wieki Zygmunt był symbolem potęgi Polski Jagiellonów. Król kazał go odlać, aby dać dowód wielkiego przywiązania do religii katolickiej. Na kielichu dzwonu umieszczono napis w języku łacińskim: „Bogu najlepszemu i największemu i dziewicy Bogurodzicy, Świętym patronom swoim Wielki Zygmunt król Polski dzwon ten wielkością godny umysłu oraz czynów swoich kazał wykonać w roku 1520”. Są tam także dwie plakiety, przedstawiające św. Stanisława – patrona Polski, i św. Zygmunta – patrona króla.
Zygmunt waży prawie 13 ton, a jego całkowita wysokość – z jarzmem i sercem – to 450 cm. Jego bicie usłyszeć można aż do 30 km. Dzwon odzywa się podczas świąt liturgicznych i w najważniejszych dla polskiego narodu chwilach. Przy specjalnych okazjach bije dłużej. Najdłużej, bo przez ponad godzinę, jego głos niósł się nad miastem podczas pogrzebu marszałka Józefa Piłsudskiego w 1935 roku.
Dzwon zamilkł podczas świąt Bożego Narodzenia w 2000 roku, ponieważ pękło jego serce. Po odlaniu i wykuciu nowego ponownie zabrzmiał w Wielką Sobotę 2001 roku.
Autor: Małgorzata Wosion, PAP.
