Decentralizacja rządów sprzyja stabilizacji: Eduard Habsburg

Monarcha, w przeciwieństwie do przywódców politycznych, „jest w tym do końca życia”.

Kiedy lokalna władza najniższego szczebla jest bardzo silna, a każdy kolejny wyższy szczebel władzy posiada coraz mniej władzy i rząd centralny jest bardzo słaby, taki kraj jest najlepiej przystosowany do osiągnięcia stabilności i odnoszenia sukcesów – powiedział Eduard Habsburg.

Chociaż monarchia i republika konstytucyjna są diametralnie różnymi systemami rządów, Stany Zjednoczone i dawne Cesarstwo Austro-Węgierskie stosowały tę samą zasadę subsydiarności w sprawowaniu władzy, wyjaśnił Eduard Habsburg, członek rodu Habsburgów Lotaryńskich, dawnej dynastii rządzącej Austro-Węgrami.

Zasada subsydiarności to zasada delegowania władzy uznająca, że decyzje powinny być zawsze podejmowane na najniższym możliwym szczeblu lub miejscu, na którym odniosą skutek, przykładowo na obszarze lokalnym, a nie na szczeblu centralnym.

Eduard Habsburg powiedział w wywiadzie dla realizowanego przez Epoch TV programu „American Thought Leaders”, że jego zdaniem to subsydiarność odegrała kluczową rolę w sukcesie obu państw.

Eduard Habsburg jest węgierskim dyplomatą i ambasadorem Węgier przy Stolicy Apostolskiej. Napisał książkę zatytułowaną „The Habsburg Way: Seven Rules for Turbulent Times” (pol. „Droga Habsburgów: Siedem zasad na niespokojne czasy”).

Cesarstwo Austro-Węgierskie powstało w XIX wieku jako sojusz dwóch suwerennych państw pod panowaniem dynastii Habsburgów i przetrwało do I wojny światowej.

„Ameryka jest zbudowana na wielkiej idei”, a jej unikalna struktura od miast i gospodarstw po hrabstwa została zbudowana zupełnie inaczej niż w Europie – powiedział Eduard Habsburg. „Ameryka ma zalążek tego, że naprawdę jest krajem wolności, krajem ludzi wolnych”.

Stany Zjednoczone są federalną republiką konstytucyjną, w której moc prawna i kompetencje władzy wywodzą się z samej Konstytucji. Zgodnie z Konstytucją stany zachowały pewien stopień suwerenności. To samo dotyczy mniejszych jednostek administracyjnych w obrębie stanów, takich jak hrabstwa, miasta i miasteczka.

Pracując nad swoją książką, Eduard Habsburg zaobserwował, że subsydiarność była jedną z tych zasad, które uczyniły imperium Habsburgów wielkim. Było ono, przynajmniej w teorii, przeciwieństwem opresyjnej tyranii – powiedział.

Poszanowanie praw lokalnych

„Ameryka była budowana oddolnie” – powiedział Eduard Habsburg. Najpierw powstały gospodarstwa, potem zbudowano miasta, hrabstwa i stany.

„Najsilniejsza władza jest u podstaw” – wyjaśnił Eduard Habsburg, reasumując zasadę, że im niższy szczebel administracyjny, tym silniejsza jest władza na tym szczeblu.

Eduard Habsburg powiedział, że Ameryka uformowała swoje władze na szczeblu stanowym, jako niezbyt silne, nadając im znacznie osłabione uprawnienia, a rząd na poziomie federalnym został jeszcze bardziej osłabiony, otrzymując bardzo niewielką władzę.

To jest coś wspaniałego, ponieważ człowiek jest związany ze swoim miejscem, a demokracja najlepiej funkcjonuje na poziomie lokalnym – twierdzi Eduard Habsburg. „Im wyżej się wznosimy, tym bardziej staje się ona abstrakcyjna i tym mniej ludzie czują, że naprawdę są zaangażowani w to, co dzieje się w kraju”.

„W ciągu ostatnich dwóch, trzech lat zaobserwowaliśmy, że niektóre stany zdecydowały się pójść innymi drogami, niż chciał tego rząd szczebla federalnego. To wciąż istnieje w Stanach Zjednoczonych. To mocna rzecz”.

Poszanowanie praw lokalnych było zasadą Habsburgów, począwszy już od XIII wieku, powiedział Eduard Habsburg.

Jako przykład przytoczył radę udzieloną przez cesarza Karola V jego synowi Filipowi II, królowi Hiszpanii: „Jeśli panujesz nad kilkoma narodami i krajami, musisz szanować ich języki, ich prawa, ich instytucje polityczne, ich zwyczaje, lokalne zwyczaje i ich indywidualność, inaczej popadniesz w poważne tarapaty”.

W momencie gdy tylko jedna z części tego imperium nie była szanowana, pojawiały się kłopoty, bunty i konflikty, więc władca musiał szanować wszystkich, mówi Eduard Habsburg.

Karol V z rodu Habsburgów rządził w XVI wieku częścią Europy rozciągającą się od Niemiec po północne Włochy, obejmującą Hiszpanię, Holandię i Austrię, i został wybrany cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Zasadę poszanowania niższego szczebla struktury administracyjnej kraju można zilustrować na przykładzie stosunków między dynastią Habsburgów a Węgrami – powiedział Eduard Habsburg.

Węgry zawsze stawały w obronie swojej wolności, ale były postrzegane jako kraj buntowniczy i zostały podbite i stłumione przez Habsburgów, powiedział.

Kiedy Habsburgowie zaczęli szanować Węgrów i ich lokalne prawa, dali im prawo powołania własnego parlamentu i pozwolili się koronować na króla Węgier, Cesarstwo Austro-Węgierskie stało się wielkie, powiedział Eduard Habsburg.

Takie są podobieństwa między tym, co Habsburgowie próbowali osiągnąć w swoich najlepszych chwilach, a tym, czym są i za czym opowiadają się Stany Zjednoczone, powiedział Eduard Habsburg.

Monarchowie a przywódcy wybieralni

Chociaż monarchia jest uważana przez niektórych intelektualistów za despotyczny system rządów i tak jest przedstawiana w literaturze i filmach, Eduard Habsburg twierdzi, że istnieją pozytywne strony władzy królewskiej i koncentruje się na tych aspektach w swojej książce.

Wielka różnica między dzisiejszymi przywódcami politycznymi a monarchami polega na tym, że „monarcha jest w tym do końca życia”, podczas gdy przywódca polityczny może piastować urząd tylko przez pewien czas, po czym może podjąć inną pracę i „to jest pokusą w dzisiejszym świecie politycznym” – powiedział Habsburg.

„Życie [monarchy] jest związane z jego krajem i jego odpowiedzialnością za kraj” – powiedział Eduard Habsburg. Co więcej, podejmując decyzje, monarcha musi liczyć się z tym, że jego dzieci przejmą władzę w przyszłości i będą musiały ponosić konsekwencje decyzji monarchy – zaznaczył.

Kolejna duża różnica między wybieralnymi przywódcami politycznymi a monarchami przejawia się w ich podejściu do kryzysu, powiedział Eduard Habsburg.

Wybieralni przedstawiciele władz zawsze ulegają pokusie przykładania wagi do nagłówków w wiadomościach, zastanawiając się, który nagłówek pomoże im w ponownym wyborze, a który nagłówek będzie stanowił zagrożenie dla ich kariery politycznej, ale monarcha nie potrzebuje przejmować się doniesieniami mediów, powiedział Eduard Habsburg.

Niezwracanie uwagi na doniesienia medialne może w pewnym sensie stanowić zagrożenie, ale jest to także zaletą, powiedział Eduard Habsburg. „Można [wtedy] naprawdę zastanawiać się nad tym, co jest dobre dla mojego kraju, a nie co jest dobre dla mojej kariery”.

„Nie wszyscy władcy zawsze tacy byli, ale mogę naprawdę śmiało ocenić, że wszyscy obecni władcy w europejskich monarchiach, których spotkałem, dokładnie tacy są”.

Eduard Habsburg powiedział, że miał możliwość spotkania obecnych królów i wielkich książąt Europy, kiedy byli szkoleni jako władcy, z wyjątkiem monarchów angielskich. „Te doświadczenia pozwoliły mi zrozumieć, że […] ci ludzie, których spotkałem, byli sługami o głębokiej skromności”.

Od najwcześniejszego dzieciństwa aż do młodości uczyli się oni o wszystkich ważnych kwestiach i wszystkich liniach podziału w swoich krajach i byli wychowywani, aby służyć swoim krajom – wyjaśnił Eduard Habsburg.

„Na przykład, jeśli w kraju są dwa języki, to [należy] starać się nie preferować żadnego z nich. Jeśli w kraju są protestanci i katolicy, a władca jest chrześcijaninem, to [powinien] starać się nie okazywać swoich preferencji zbyt mocno; [powinien] starać się zachować równowagę. Wnikliwie zdaje sobie sprawę, które kwestie zagrażają jedności w kraju”.

Eduard Habsburg podkreślił, że monarchia zapewnia krajowi stabilność.

Monarchia dzisiaj

Jednak „obecne rodziny królewskie oraz obecne królestwa i księstwa są prawdopodobnie jedynie cieniem tego, czym kiedyś była monarchia” – ubolewał Eduard Habsburg.

„Na przykład król Belgii, będący pobożnym katolikiem, podpisał jedną z najgorszych w Europie ustaw o eutanazji, ponieważ na swoim stanowisku musi podpisać każdą ustawę przedłożoną mu przez parlament” – powiedział Eduard Habsburg. „Nie na tym polega monarchia”.

W Belgii król jest zobowiązany do podpisania wszystkich praw, ale nie ma prawa weta.

Ludzie, którzy żyją w monarchii, jak np. ludność Anglii, mają zupełnie inne spojrzenie na monarchię niż ci, którzy nie mają takiego doświadczenia, powiedział Eduard Habsburg.

Obserwują, jak dorasta przyszły król Anglii i jak jego rodzice pełnią swoje obowiązki, a to zapewnia stabilność i daje krajowi nadzieję – dodał.

Na przykład, kiedy zmarła królowa Elżbieta II, Anglicy stali w kolejce przez długie godziny, aby móc przez kilka sekund oddać cześć swojej królowej, powiedział Eduard Habsburg. Ocenił, że być może 60 proc. z tych osób było tam z szacunku dla tej kobiety, ale obecność co najmniej 40 proc. z tych, którzy tam przyszli, świadczyła po prostu o „szacunku dla instytucji monarchii”.

Ella Kietlinska jest reporterką „The Epoch Times” piszącą o polityce amerykańskiej i światowej.

Jan Jekielek jest starszym redaktorem w „The Epoch Times” i gospodarzem programu „American Thought Leaders”. Kariera Jana obejmuje pracę akademicką, medialną oraz międzynarodową działalność na rzecz praw człowieka. W 2009 roku rozpoczął pracę w „The Epoch Times” na pełen etat i pełnił różne funkcje, w tym redaktora naczelnego strony internetowej. Jest producentem wielokrotnie nagradzanego filmu dokumentalnego o Holokauście „Finding Manny”.
@JanJekielek
strona internetowa

Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2023-06-02, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/decentralization-of-governance-conducive-to-stability-habsburg_5309772.html