Fragment nowej ekspozycji stałej „Pokoje Prezydentów II RP i Władz na Uchodźstwie” na Zamku Królewskim w Warszawie, 21.12.2021 r. (Leszek Szymański / PAP)
Pokoje Prezydentów II RP i Władz na Uchodźstwie to nowa ekspozycja stała na warszawskim Zamku Królewskim. Można ją oglądać od środy. Zwiedzający będą mogli obejrzeć gabinet prezydenta Ignacego Mościckiego i gabinet władz polskich na uchodźstwie.
Odbudowa Zamku po zniszczeniach II wojny światowej ze względów politycznych nie przewidywała odtworzenia apartamentu prezydenckiego, który w latach 1926-1939 zajmował Ignacy Mościcki. W latach 90. XX w. na II piętrze Zamku czasowo funkcjonowała przestrzeń poświęcona Prezydentom II RP i polskim Władzom na Uchodźstwie. Obecnie obie ekspozycje wracają w nowej aranżacji.
W liście skierowanym do uczestników środowego otwarcia wystawy wiceminister kultury Jarosław Sellin napisał, że „nowa ekspozycja stała ‘Pokoje Prezydentów II RP i Władz na Uchodźstwie’ objęta patronatem Prezydenta Polski w symboliczny sposób przypomni publiczności niezwykle ważny okres w dziejach naszej historii i samego Zamku”.
Jeden z eksponatów prezentowany na nowej ekspozycji stałej „Pokoje Prezydentów II RP i Władz na Uchodźstwie”, Zamek Królewski w Warszawie, 21.12.2021 r. (Leszek Szymański / PAP)
Przypomniał, że od 1926 do 1939 r. Zamek Królewski był stałym miejscem zamieszkania i urzędowania prezydenta Ignacego Mościckiego. „Wystrój wnętrza, w którym prezydent Mościcki pracował i przyjmował liczne delegacje dyplomatów, zaprzysięgał kolejnych premierów i ministrów, stanowi odnaleziony po wojnie komplet mebli, uzupełniony o portrety poprzedników Mościckiego na urzędzie: prezydentów Gabriela Narutowicza i Stanisława Wojciechowskiego” – napisał.
Szef urzędu do spraw kombatantów i osób represjonowanych Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że otwarciem tej ekspozycji przywracana jest historia Zamku Królewskiego z czasów, gdy był siedzibą Prezydenta RP. Jan Tarczyński, który w latach 1996-2010 był dyrektorem biura byłego prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego, powiedział, że eksponaty, które zwiedzający będą mogli podziwiać, to przedmioty, które otaczały go na co dzień, kiedy to od 1988 r. współpracował z ostatnim Prezydentem RP na uchodźstwie. Wyraził wdzięczność dyrekcji i pracownikom Zamku za to, że dziś następuje dopełnienie przekazania insygniów prezydenckich. „Przywracamy zbiorowej pamięci to, co zapoczątkował mój śp. szef, przekazując 22 grudnia 1990 r. insygnia legalnej władzy prezydenckiej RP na ręce Marszałka Senatu dla Prezydenta RP” – dodał.
Tarczyński złożył na ręce dyrektora [Wojciecha] Fałkowskiego kilka z nienadanych odznaczeń rządu polskiego w Londynie. Jak tłumaczył, ma ich w depozycie kilkaset. Zdradził, że prezydent Kaczorowski chciał przekazać je prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu 3 maja 2010 r. „Te medale mają szczególną wartość, ponieważ pochodzą z pracowni płka Mieczysława Białkiewicza, czołgisty II korpusu, który wjechał czołgiem na Monte Cassino na ‘Widmo’, gdzie został ustrzelony przez Niemców i palił się w czołgu” – dodał.
Dyrektor Zamku Królewskiego Wojciech Fałkowski powiedział, że „tą ekspozycją wprowadzane są do pamięci instytucjonalnej wydarzenia – dramatyczny przebieg losów państwa i ludzi. O nowo otwartych gabinetach mówił, że „ta część Zamku świetnie wpisuje się w misję tej instytucji jako symbolu państwa i narodu oraz miejsca rozpoznawalnego przez Polaków w kraju i za granicą, drogiego ich sercu”.
Eksponaty na wystawie stałej „Pokoje Prezydentów II RP i Władz na Uchodźstwie”, Zamek Królewski w Warszawie, 21.12.2021 r. (Leszek Szymański / PAP)
Podczas uroczystości prezydencki minister Piotr Ćwik przyznał Medale Stulecia Odzyskanej Niepodległości zasłużonym pracownikom Zamku Królewskiego.
Jak podano na stronie Zamku Królewskiego, Gabinet Prezydenta Ignacego Mościckiego symbolicznie przypomina międzywojenny, prezydencki okres w dziejach Zamku. Sercem biura i apartamentu głowy państwa był gabinet, w którym przyjmował kolejnych premierów i ministrów, gości zagranicznych i delegacje krajowe. Na rzecz prezydenta pracowały na Zamku dwie kancelarie: cywilna i wojskowa.
Dzięki fotografiom sprzed 1939 r. oraz zachowanemu kompletowi mebli „ze smokami”, można było zaaranżować wnętrze nastrojem przypominające to, w którym urzędował prezydent. W przejściu do drugiego pokoju znajdują się odrestaurowane „drzwi rzymskie” z ok. 1810 r., z kompletu, który w latach 30. XX w. stanowił wystrój sal recepcyjnych w tej części Zamku. Zniszczone w 1939 r., w czasie bombardowania gmachu przez Niemców, przypominają dramatyczny moment polskiej historii.
Fragment nowej ekspozycji stałej „Pokoje Prezydentów II RP i Władz na Uchodźstwie”, Zamek Królewski w Warszawie, 21.12.2021 r. (Leszek Szymański / PAP)
Gabinet Władz Polskich na Uchodźstwie nawiązuje do Siedziby Władz Polskich na Uchodźstwie, która od 1940 r. mieściła się w Londynie przy 43 Eaton Place i wśród Polonii nazywana była powszechnie „Zamkiem”. Placówka przestała funkcjonować po wyborach prezydenckich w Polsce w 1990 r., kiedy ostatni emigracyjny prezydent RP Ryszard Kaczorowski przekazał insygnia prezydenckie II Rzeczypospolitej prezydentowi Lechowi Wałęsie, kończąc w ten sposób działalność rządu londyńskiego.
W gabinecie prezentowane są m.in. pamiątki przekazane z londyńskiej siedziby: część umeblowania prezydenckiego z kompletem portretów sześciu prezydentów: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego, Stanisława Ostrowskiego, Edwarda Raczyńskiego, Kazimierza Sabbata i Ryszarda Kaczorowskiego, tłoki pieczętne różnych organów państwowych sprzed 1939 r. oraz fragmenty prezydenckich zastaw stołowych (szkło, porcelana, srebra), pochodzących jeszcze z przedwojennego Zamku. Trzy kobierce wykonane w latach 1943-1944 w Isfahanie przez Polki, którym udało się wydostać z ZSRR, przypominają o rozmaitych szlakach i losach polskiej wojennej emigracji.
Autor: Olga Łozińska, PAP.
