Budynek w Szanghaju w trakcie wznoszenia, 24.09.2021 r. (Hector RETAMAL/AFP via Getty Images)
Chińska gospodarka jest na drodze do wejścia w fazę gwałtownego spowolnienia gospodarczego w najbliższych latach, gdyż Pekin zmaga się z kryzysem zadłużenia Evergrande, o czym ostrzega analityk gospodarczy Leland Miller, dodając, że nadchodzący kryzys powinien być ostrzeżeniem dla innych części świata.
Jednak kurczenie się chińskiej gospodarki może, zdaniem Millera, szefa firmy zajmującej się prognozowaniem ekonomicznym China Beige Book International, nie być od razu widoczne. Analityk stwierdził ponadto, że biorąc pod uwagę przewidywaną trzecią kadencję chińskiego przywódcy Xi Jinpinga oraz Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Pekinie, reżim zrobi wszystko, co w jego mocy, aby oddalić wszelkie politycznie szkodliwe wiadomości, przynajmniej do końca przyszłego roku.
Aczkolwiek zdaniem Millera jest tylko kwestią czasu, nim taki wynik stanie się bardziej oczywisty.
„To będzie decyzja polityczna”, czy stanie się to w ciągu najbliższych dwóch, trzech lat, czy w ciągu dekady, ale „wzrost spowolni i to dość drastycznie” – powiedział Miller podczas niedawnego wirtualnego panelu zorganizowanego przez Hudson Institute.
„Jesteśmy na jednokierunkowej drodze w stronę wolniejszego wzrostu, bez względu na to, co będzie się działo w przyszłości” – powiedział.
Spowalniająca gospodarka
Gospodarka Chin rozwija się obecnie w najwolniejszym tempie względem ostatnich dwunastu miesięcy, ponieważ kraj boryka się z brakami prądu, przeszkodami i lukami w dostawach, sporadycznymi wybuchami epidemii oraz spowolnieniem w sektorze nieruchomości. Wzrost produktu krajowego brutto (PKB) o 4,9 proc. w trzecim kwartale był o 3 pkt proc. niższy niż w poprzednim kwartale i gorszy od już skorygowanych prognoz, które podali analitycy.
Robotnicy przygotowują się do montażu paneli okiennych na placu budowy w Pekinie, 19.10.2021 r. (Greg Baker/AFP via Getty Images)
Evergrande, wiodący chiński deweloper z branży wnoszącej prawie jedną trzecią do PKB Chin, zmaga się z ponad 300 mld dolarów długu, a ponadto w okresie krótszym niż miesiąc nie wykupił trzech serii obligacji.
Podczas gdy ryzyko związane z potencjalnym upadkiem może być ograniczone, to zdaniem Millera, kryzys ten jest wyraźnym znakiem, że chiński model wzrostu zmienia się na wolniejszy.
W przeciwieństwie do reszty świata Chiny mają niekomercyjny system finansowy, w którym rząd przejmuje kontrolę nad wszystkimi podmiotami korporacyjnymi – wyjaśnił Miller.
Ponadto jego zdaniem w najbliższym czasie Pekin, chcąc utrzymać gospodarkę w ruchu, może udzielić Evergrande kredytu lub podyktować firmom państwowym, aby wchłonęły zaległe długi owego dewelopera i zapobiegły przekształceniu się upadku jednej firmy w „moment Lehmana”, który obciążyłby cały rynek finansowy. Niemniej w dłuższej perspektywie pompowanie kapitału w firmy zombie i „wydawanie pieniędzy na przegrane inwestycje” doprowadzi do zatrzymania wzrostu.
Nie ma tu oczywistego rozwiązania. Chociaż chińskie media państwowe od lat promują przejście z modelu gospodarczego opartego na inwestycjach do modelu opartego na konsumpcji, to takie twierdzenia są jedynie pustymi frazesami, a „rząd nie robi nic konstruktywnego, aby do tego doszło” – powiedział Miller.
Jednym ze sposobów na wywołanie fali konsumpcji, jest zdaniem Millera wzmocnienie waluty poprzez zapewnienie gospodarstwom domowym większej siły nabywczej.
Władze mogłyby również przekazać aktywa państwowe w ręce prywatne i rozszerzyć programy opieki społecznej dla potrzebujących. Jednak większość strategii stosowanych przez Pekin ma odwrotny skutek niż prowadzenie Chin w kierunku gospodarki opartej na konsumpcji, dodał Miller.
„Schemat Ponziego”
Evergrande zasadniczo działa według schematu Ponziego. Pozyskuje pieniądze, obiecując chińskim rodzinom coraz większą liczbę mieszkań, a następnie wykorzystuje te pieniądze do spłacania pożyczek opakowanych w wysoko oprocentowane inwestycje.
Jednak ten model „pożyczania na rozwój” został zatrzymany po tym, jak władze wprowadziły pewne strategiczne ograniczenia w sierpniu 2020 roku, obniżając próg zadłużenia firm z branży budowlanej.
Stadion piłkarski Guangzhou Evergrande w budowie, Guangzhou, południowa prowinca Guangdong, 17.09.2021 r. (STR/AFP via Getty Images)
Według Millera nie ma znaczenia, czy Evergrande przetrwa, czy nie, natomiast kluczową kwestią jest to, „w jakim stopniu rząd wkroczy”, aby powstrzymać ewentualny upadek, i kto weźmie na siebie straty.
W ciągu najbliższych tygodni lub miesięcy mogą pojawić się patriotyczne chińskie firmy, które „podniosą rękę i powiedzą: ‘Pozwólcie nam zbudować te mieszkania. Pozwólcie nam wziąć na siebie tę odpowiedzialność. Pozwólcie nam pomóc wam spłacić tych obligatariuszy’” – dodaje Miller.
„Czy jest to całkowicie dobrowolne? Nie […] to aktorzy, którzy działają na zlecenie rządu, poza czysto komercyjnymi transakcjami”.
W dniu 15 października urzędnik z Ludowego Banku Chin oświadczył, że problemy Evergrande są „kontrolowalne”, tym samym przerywając wielomiesięczne milczenie Pekinu w tej sprawie. Urzędnik ten nazywał kryzys zadłużeniowy firmy „odosobnionym zjawiskiem” i nakazał Evergrande zintensyfikować wysiłki w zakresie zbycia aktywów, a także zadeklarował środki na wsparcie wznowienia projektów budowlanych firmy.
Zmieniające się porozumienie społeczne
Miller uważa, że delewarowanie (zmniejszanie udziału finansowania dłużnego – przyp. redakcji) sektora mieszkaniowego jest w dużej mierze zgodne z chęcią reżimu do radykalnego rozprawieniem się z gigantami technologicznymi oraz zgodne ze „wspólnym dobrobytem” Xi, który opisał jako część zmieniającej się umowy społecznej pomiędzy partią a społeczeństwem chińskim.
„Po części partia z pewnością wykorzystuje bardzo popularne kwestie społeczne, aby znaleźć się po właściwej stronie”, a po części reżim postrzega takie firmy jako ‘dojne krowy’” – powiedział.
„Ale ogólnie rzecz biorąc, w większych firmach w Chinach jest ogromne bogactwo i pomysł, że miałyby pozostać w bezpiecznym kręgu, podczas gdy partia desperacko potrzebuje finansowania, myślę, że to nierealne” – stwierdził Miller. „W taki czy inny sposób, będą one przekazywać pieniądze partii”.
Zdaniem Mullera kryzys gotówkowy wymusza na partii „kreatywność” i jak zauważył, władze wprowadzają do zarządów dużych firm urzędników partyjnych, a w niektórych lokalne samorządy stają się udziałowcami mniejszościowymi.
Kraje, które od czasu kryzysu finansowego polegały na ogromnych chińskich „falach kredytowych”, by napędzać swoje gospodarki, powinny teraz, zdaniem Millera, przygotować się na zmianę paradygmatu.
„Istniało takie przekonanie, że chiński wzrost gospodarczy może na zawsze przeciwstawić się prawu grawitacji” – powiedział Miller. „Nie planowano, jak będzie wyglądało życie potem i dlatego powinno się temu wyjść naprzeciw”.
Tym, co sygnalizuje kryzys Evergrande, jest inny model rozwoju dla Chin i „potraktuje on niektóre kraje na całej Ziemi w bardzo ostry sposób, jeśli nie będą na to przygotowane”.
Eva Fu jest nowojorską dziennikarką z „The Epoch Times”, która skupia się na stosunkach USA–Chiny, wolności religijnej i prawach człowieka.
@EvaSailEast
Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2021-10-19, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/evergrande-crisis-portends-a-dramatically-slowing-chinese-economy-economist-says_4057633.html
