Prezydent USA Donald J. Trump pokazuje podpisane memorandum przywracające sankcje wobec Iranu. Pokój dyplomatyczny Białego Domu w Waszyngtonie, USA, 8.05.2018 r. (Michael Reynolds/PAP/EPA)
Prezydent Donald Trump powiedział we wtorek, że wycofuje Stany Zjednoczone z międzynarodowego porozumienia nuklearnego z Teheranem. Jednocześnie Trump ogłosił, że Stany Zjednoczone „wprowadzą sankcje ekonomiczne (wobec Iranu) na najwyższym poziomie”, a jego administracja wdroży je natychmiast, ale da przedsiębiorstwom czas na zamknięcie działalności związanej z Iranem.
Resort finansów Stanów Zjednoczonych ogłosił, że w ciągu 90 dni wycofa licencje na eksport do Iranu dóbr i usług związanych z lotnictwem, motoryzacją, sprzedażą metali, aluminium, stali i węgla, a po upływie 180 dni nałoży ponownie sankcje na transakcje związane z handlem ropą. Po upływie 90 dni wejdzie w życie zakaz nabywania przez Iran amerykańskich dolarów.
Według Trumpa układ ten był jednostronny i nieudany, a dowodem na jego nieskuteczność mają być dokumenty ujawnione niedawno przez premiera Izraela Benjamina Netanjahu, które miałyby sugerować, że Iran dążył do zbudowania bomby nuklearnej, zwłaszcza przed rokiem 2003. AP zauważa, że dokumenty te nie dowodzą, że Teheran pogwałcił ustalenia międzynarodowego układu po 2015 roku.
ONZ i Unia Europejska wzywają do przestrzegania porozumienia nuklearnego
Na temat programu nuklearnego Iranu wypowiedział się Dyrektor Generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Yukiya Amano, który stwierdził, że „Iran podlega jednemu z najbardziej wymagających systemów weryfikacji nuklearnej w ramach ‘wspólnego kompleksowego planu działania’ (ang. Joint Comprehensive Plan of Action). Na dzień dzisiejszy Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej może potwierdzić, że przyjęte zobowiązania nuklearne są przez Iran wdrażane”.
ONZ wezwało wszystkie pozostałe strony porozumienia nuklearnego do pełnego wypełniania swoich zobowiązań w ramach umowy, a wszystkie inne kraje członkowskie ONZ wezwało do popierania tego porozumienia, co we wtorek obwieścił sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres.
Unia Europejska podtrzymała stanowisko, zgodnie z którym tak długo, jak Iran będzie kontynuował wdrażanie swoich zobowiązań nuklearnych, Unia będzie przywiązana „do pełnego i efektywnego wdrażania porozumienia nuklearnego”.
„UE głęboko żałuje zapowiedzi prezydenta USA o wycofaniu się ze wspólnego kompleksowego planu działania (JCPOA)” – napisała szefowa unijnej dyplomacji Federica Mogherini w oświadczeniu wydanym w imieniu stolic europejskich.
Natomiast Iran pozostaje stroną porozumienia nuklearnego pomimo wycofania się Stanów Zjednoczonych, zgodnie z tym co ogłosił we wtorek prezydent Iranu Hasan Rowhani. – Jeśli osiągniemy cele porozumienia we współpracy z innymi stronami układu, umowa będzie nadal obowiązywać… Opuszczając porozumienie, Ameryka oficjalnie podważyła swoje zobowiązania wynikające z międzynarodowego traktatu – powiedział Rowhani w wystąpieniu telewizyjnym.
M.J., źródła: PAP, IAEA.
