Z analiz GUS-u wynika, że Polska z kraju typowo emigracyjnego przekształca się w kraj emigracyjno-imigracyjny. Na zdjęciu ilustracyjnym turyści na Rynku Głównym w Krakowie (Jacek Dylag / Unsplash)
W 2022 r. saldo migracji zagranicznych na pobyt stały wyniosło w Polsce 1,9 tys. W porównaniu z rokiem poprzednim zarejestrowano wzrost liczby imigracji i emigracji – wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego. 62 proc. ogółu imigrantów, którzy przybyli do kraju w celu zamieszkania na stałe, stanowili Polacy.
Z raportu GUS-u „Sytuacja demograficzna Polski do 2022 r.” wynika, że siódmy rok z rzędu odnotowano dodatni bilans migracji definitywnych (obliczany na podstawie informacji o zameldowaniach na pobyt stały po przyjeździe z zagranicy oraz wymeldowaniach z pobytu stałego w związku z wyjazdem na stałe za granicę). Wcześniej, przez kilka dziesięcioleci, utrzymywało się saldo ujemne.
Z analizy trendów wynika, że Polska z kraju typowo emigracyjnego przekształca się w kraj emigracyjno-imigracyjny.
Według GUS-u, w 2022 r. saldo migracji zagranicznych na pobyt stały wyniosło 1,9 tys., przy czym liczba imigracji osiągnęła poziom 15,6 tys., natomiast emigracji 13,6 tys.
W 2022 r. w porównaniu z rokiem poprzednim „zarejestrowano wzrost zarówno liczby imigracji, jak i emigracji (w 2021 r. odpowiednio 15,4 i 12,0 tys.). W dłuższej perspektywie, począwszy od momentu akcesji Polski do Unii Europejskiej, obserwujemy względnie stabilny poziom imigracji (około 10-17 tys. rocznie) i jednocześnie znaczne wahania emigracji do 2015 r. (w 2006 r. – 46,9 tys., w 2010 r. – 17,4 tys., w 2013 r. – 32,1 tys.) oraz niewielkie jej zmiany po 2015 r. (około 8-14 tys. rocznie)”.
Według danych GUS-u, głównymi kierunkami emigracji pozostają niezmienne Niemcy i Wielka Brytania. W ostatnich lat zauważalne są wahania dotyczące liczby emigracji na pobyt stały do Niemiec. „W 2022 r. wyjechało [tam] na stałe 3,9 tys. osób, w 2021 r. – 3,7 tys., w 2020 r. – 2,6 tys., a w 2019 r. – 3,8 tys.” – czytamy w raporcie. Wskazano, że w ubiegłym roku nasiliła się emigracja do Wielkiej Brytanii – o 0,6 tys., do poziomu 3,5 tysiąca.
Powracający Polacy
Z danych wynika, że imigranci przybywający do Polski w celu zamieszkania na stałe to w znacznej części powracający Polacy. W 2022 r. stanowili oni 62 proc. ogółu imigrantów. „W przypadku imigracji na pobyt stały, podobnie jak w poprzednim roku, w 2022 r. najwięcej osób przybyło z Ukrainy (3,2 tys.), Wielkiej Brytanii (2,6 tys.) i Niemiec (2,3 tys.)”.
Zaznaczono, że utrzymująca się znacząca liczba imigrantów na pobyt stały z Ukrainy jest następstwem konfliktu zbrojnego z Rosją.
Migracje czasowe
Zanotowano natomiast większą skalę migracji na pobyt czasowy. „Według wyników NSP 2021 [Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z dnia 31.03.2021 r.] 1447,4 tys. osób mających stałe miejsce zamieszkania w Polsce, przebywało czasowo za granicą, w tym prawie 93 proc. emigrantów przebywało za granicą 12 miesięcy lub dłużej” – podał GUS.
„Według natomiast ostatniego szacunku, w końcu 2020 r. poza granicami Polski przebywało czasowo 2239 tys. mieszkańców naszego kraju, tj. o 176 tys. (7,3 proc.) mniej niż w 2019 r.” – poinformował GUS. W raporcie wyjaśniono, że „wśród emigrantów dominują osoby, które swój czasowy wyjazd za granicę łączą z podejmowaniem pracy, podjęciem nauki na uczelniach wyższych lub łączeniem rodzin. Najważniejszymi kierunkami polskiej emigracji czasowej nadal pozostają: Wielka Brytania, Niemcy, Irlandia, Holandia, Stany Zjednoczone, Norwegia i Włochy”.
W ocenie GUS-u negatywną konsekwencją „znacznej emigracji Polaków ostatnich lat jest to, że za granicą rodzi się coraz więcej dzieci, których co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim. Szczególnie jest to widoczne w Wielkiej Brytanii i Niemczech, chociaż od 2016 r. obserwuje się niewielki spadek […]. Rośnie [także] liczba dzieci rodziców pochodzących z Polski rodzących się w Holandii i Norwegii” – zwrócono uwagę w opracowaniu.
Z danych GUS-u wynika, że w ostatnich latach obserwowany jest wzrost liczby imigrantów przebywających czasowo w Polsce. „Według wyników NSP 2021 w Polsce przebywało czasowo 1433,8 tys. imigrantów. Około 73 proc. imigrantów czasowych posiadało obywatelstwo ukraińskie” – czytamy w raporcie. Obywatele Białorusi to 4,4 proc., Mołdawii 2,2 proc. i Gruzji 1,7 proc. „Do wybuchu wojny z Rosją polski rynek pracy wspierany był przez blisko 1,5 miliona Ukraińców” – dodano.
Więcej studentów z zagranicy
Według danych GUS-u wzrosła liczba cudzoziemców zainteresowanych kontynuowaniem nauki na polskich uczelniach. W roku akademickim 2022/2023, według stanu z 31 grudnia 2022 r., liczba obcokrajowców studiujących w Polsce wynosiła 105,4 tys., podczas gdy rok wcześniej było ich 89,4 tys.
Migracje wewnętrzne
„Od 2021 r., po chwilowym spadku odnotowanym w 2020 r. (385 tys.), liczba przemieszczeń na stałe w ruchu wewnętrznym powróciła do stanu przekraczającego 400 tys. i w 2022 r. wyniosła 409 tys. (w 2021 r. – 430 tys.)” – podał GUS.
Z analiz wynika również, że w wyniku migracji wewnętrznych zyskują tereny wiejskie. „W 2022 r. ponownie saldo migracji dla wsi znacząco wzrosło i wynosiło 53,3 tys. osób”, podczas gdy w 2021 r. wynosiło 49,2 tys. „Podobnie jak w latach poprzednich – tylko w pięciu województwach: mazowieckim, pomorskim, małopolskim, dolnośląskim i wielkopolskim, napływ ludności był większy od odpływu” – podał GUS. Dodał, że pozostałe województwa zanotowały ubytek ludności, najwięcej utraciły województwa lubelskie, śląskie, świętokrzyskie i podkarpackie.
Z danych GUS-u wynika też, że o kierunkach przemieszczeń ludności decydują przede wszystkim względy ekonomiczne oraz komunikacja. Główny ruch migracyjny w ramach przemieszczeń na pobyt stały odbywa się w obrębie województwa, migracje międzywojewódzkie stanowią jedynie 22,7 proc. migracji wewnętrznych na pobyt stały.
Źródła: PAP, GUS.
