Prezentacja archiwaliów będących zapisem historii polskiej opozycji antykomunistycznej i aparatu represji PRL, organizowana w siedzibie Archiwum Akt Nowych w Warszawie w ramach obchodów 41. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego, 13.12.2022 r. (Albert Zawada / PAP)
Archiwalia będące zapisem historii polskiej opozycji antykomunistycznej i aparatu represji PRL zaprezentowano we wtorek, w 41. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, w warszawskim Archiwum Akt Nowych.
Jak powiedział PAP archiwista Oddziału V Archiwum Akt Nowych Jan Annusewicz, wśród prezentowanych archiwaliów znajdują się „dokumenty rządowe i opozycyjne dotyczące stanu wojennego w Polsce, przygotowania rządowego oraz reakcji społeczeństwa na to, co się wydarzyło”. „Po 41 latach pamięć się zaciera. Chcemy pokazać, jak te czasy wyglądały, jakie to było trudne dla ludzi, co się z tym wszystkim wiązało. Te dokumenty i fotografie, które państwo widzą, pozyskaliśmy w ramach nadzoru nad organizacjami rządowymi. Sporo z nich otrzymaliśmy od darczyńców, którzy widząc nasze działania tego typu, nabrali do nas zaufania i przekazują nam różne ciekawe materiały dotyczące najnowszej historii Polski” – podkreślił.
Dokument z archiwaliów zaprezentowanych w siedzibie Archiwum Akt Nowych w Warszawie w ramach obchodów 41. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego, 13.12.2022 r. (Albert Zawada / PAP)
Dodał, że dokumenty „trafiły do archiwum z różnych stron świata”. „W tym zbiorze mamy kolejne dekrety i przygotowania Biura Politycznego do wprowadzenia stanu wojennego. Znajdziemy w nim również materiały Prokuratury Generalnej PRL dotyczące wprowadzenia tego stanu, sytuacji, która była w Polsce i np. w jednostkach więziennych. Są też relacje dotyczące sytuacji w mediach po wprowadzeniu stanu wojennego oraz reakcje społeczne, czyli odręcznie pisane listy, kto jest internowany, w jakim miejscu na terenie Polski” – poinformował Annusewicz.
Według archiwisty Oddziału V AAN, wśród archiwaliów nie brakuje „fotografii z demonstracji opozycyjnych”. „Są hasła pisane na murach, reakcje na śmierć ks. Jerzego Popiełuszki, działalność Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom, czyli spisanie, kto był aresztowany, za co i dlaczego oraz reakcje świata zachodniego na to, co się wydarzyło w Polsce. Należy też przypomnieć o golfie, który był wyhaftowany w Gołdapi przez działaczki ‘Solidarności’, internowane 13 grudnia” – wspomniał.
Fotografie zaprezentowane w siedzibie Archiwum Akt Nowych w Warszawie w ramach obchodów 41. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego, 13.12.2022 r. (Albert Zawada / PAP)
Annusewicz zaznaczył, że choć proces digitalizacji zbiorów wciąż trwa, wszystkie pokazane we wtorek materiały zostały już zeskanowane. „Każdy, kto chce, może wejść na naszą stronę www.aan.gov.pl oraz szukajwarchiwach.gov.pl, gdzie w jednym miejscu podłączona jest cała sieć archiwalna. Z domowego komputera można zobaczyć, co znajduje się w naszych zbiorach i korzystać z tego” – podsumował.
Stan wojenny wprowadzono na terenie całego kraju w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. decyzją komunistycznych władz z gen. Jaruzelskim na czele. Celem było zniszczenie wielomilionowego ruchu społecznego – „Solidarności”. Wojskowy zamach stanu kosztował życie co najmniej kilkudziesięciu osób.
Autorka: Daria Porycka, PAP.
