Polsko-gruzińska ekipa badawcza podczas wykopalisk prowadzonych na terenie fortu Gonio (w starożytności nazywanego Apsaros) w Gruzji natrafiła na artefakty z czasów Cesarstwa Rzymskiego. Znaleziono kilkanaście monet z brązu i srebra pochodzących z mennicy w Cezarei, stolicy Kapadocji, leżącej niemal 1000 km od fortu. Najstarsze numizmaty wybito za panowania cesarza Hadriana (117-138 rok n.e.), a najmłodsze sięgają ostatnich lat rządów Septymiusza Sewera (pocz. III w.). Według dra Piotra Jaworskiego z Instytutu Archeologii UW, numizmatyka ekspedycji, odkryte do tej pory monety mogą stanowić zaledwie część dużo większego skarbu.
Na tropie skarbu
Dr hab. Radosław Karasiewicz-Szczypiorski z Instytutu Archeologii UW, kierownik projektu ze strony polskiej, w rozmowie z PAP powiedział: – Wszystkie numizmaty znaleźliśmy bardzo blisko siebie, wewnątrz rzymskiego fortu Apsaros.
Gruzińskim zespołem badaczy, który jest partnerem projektu, kieruje prof. Shota Mamuladze z Uniwersytetu im. Shoty Rustavelego w Batumi oraz Muzeum i Rezerwatu Gonio-Apsaros.
Polscy i gruzińscy archeolodzy zamierzają kontynuować poszukiwania monet, tegoroczne wykopaliska potrwają do końca lipca.
W opinii dra Piotra Jaworskiego jest wielce prawdopodobne, że w tym rejonie znajduje się dużo więcej cennych artefaktów. Możliwe, że skarb został rozproszony na skutek późniejszych prac ziemnych i budowlanych na terenie fortu. Stacjonowali tam nie tylko Rzymianie. W przeszłości pojawiły się tam również garnizony bizantyjskie, osmańskie oraz radzieckie.
Wykopaliska w forcie Apsaros
Do tej pory na stanowisku Apsaros odkryto tylko jeden skarb z czasów Cesarstwa Rzymskiego, miało to miejsce kilkanaście lat temu. Znalezisko liczyło ponad 40 srebrnych monet, z których najmłodsze pochodzą z okresu panowania Karakalli (pocz. III w.). Przypuszcza się, że numizmaty mogli ukryć żołnierze rzymscy tuż przed wyprawą przeciwko Partom. Badacze uważają, że nowo odnalezione monety schowano w tym samym czasie.
Fort Apsaros wzniesiono ok. 2 tys. lat temu na granicy rzymskiej prowincji Kapadocja. Z racji swego strategicznego położenia odgrywał istotną rolę w systemie obrony wschodnich rubieży Cesarstwa Rzymskiego. – Dlatego każdego roku prace na tym stanowisku dostarczają nowych, unikalnych odkryć – podsumowuje dr hab. Radosław Karasiewicz-Szczypiorski.
Odkrycia z udziałem polskiej ekspedycji w forcie Apsaros
Wśród największych znalezisk dokonanych w Apsaros przez zespół kierowany od 2014 roku przez dra hab. Radosława Karasiewicza-Szczypiorskiego należy wymienić odkrycie pochodzącego z 2 poł. I w. n.e. domu komendanta (praetorium) wraz z prywatnymi termami i latryną, a także zachowaną mozaikę podłogową w jednym z pomieszczeń kąpielowych.
Do ciekawych znalezisk można dodać także detale architektoniczne wykonane z kamienia, które wydobyto z konstrukcji pieca. Służył on do ogrzewania łaźni z piwnicy hypokaustycznej („ogrzewanie od dołu”, gdzie ciepło rozprowadzane jest przez podgrzane powietrze). Stwierdzono, że wszystkie odnalezione detale były użyte wtórnie, co oznacza, że pochodzą z jeszcze starszej budowli.
A.I., źródła: PAP, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, archeo.uw.edu.pl.