Ogłoszono nazwiska kolejnych 24 zidentyfikowanych ofiar zbrodni komunizmu i UPA

Jan Grudziński „Płomień”, Wojciech Stypuła „Bartek” i Roman Szczur vel Szumski, ps. „Halina”, są wśród 24 kolejnych zidentyfikowanych przez IPN ofiar zbrodni komunizmu i UPA. Uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych członkom rodzin ofiar odbyła się w Pałacu Prezydenckim.

„Bardzo się cieszę, że już po raz piąty w Pałacu Prezydenckim zostają ogłoszone informacje o odnalezieniu doczesnych szczątków ofiar totalitaryzmów. […] Począwszy od pierwszego spotkania przed trzema laty, łączna liczba odnalezionych i zidentyfikowanych wynosi już 96. Są wśród nich wyklęci–niezłomni żołnierze powstania antykomunistycznego, od poszukiwań których rozpoczęło się to wielkie dzieło, prowadzone przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka wraz ze współpracownikami” – napisał prezydent Andrzej Duda w liście skierowanym do uczestników poniedziałkowej uroczystości.

Jak zaznaczył: „Są także [wśród zidentyfikowanych ofiar] uczestnicy podziemia niepodległościowego z czasów wojny i okupacji, zamęczeni przez Niemców – ich odnalezienie na terenie tych samych obiektów, gdzie potem komunistyczna bezpieka zabijała ludzi drugiej konspiracji, podkreśla ciągłość oporu Polaków wobec obydwu totalitaryzmów, a zarazem także bliźniacze okrucieństwo i bezwzględność wrogów naszej Ojczyzny spod brunatnego i czerwonego sztandaru. Wreszcie, wśród ofiar, których pamięć dziś czcimy, są też polscy żołnierze wzięci do niewoli przez UPA i zamordowani” – podkreślił prezydent.

„Wszyscy oni są naszymi narodowymi bohaterami. Wszyscy zasługują na cześć i pamięć. Wszystkim mamy obowiązek wyświadczyć ostatnią posługę. […] Powtórzę to, co już wielokrotnie mówiłem: wypełniając tę powinność wobec narodowych bohaterów, przywracamy dobre imię i godność nie im, lecz Rzeczypospolitej. Wolna Polska jest im to winna” – zaakcentował Andrzej Duda.

Prezes IPN Jarosław Szarek podkreślił, że po tylu latach po raz pierwszy – oprócz nazwisk ofiar totalitaryzmu komunistycznego, sowieckiego, niemieckiego – poznajemy cztery nazwiska ofiar ukraińskich nacjonalistów. Jak zaznaczył, „na wschodnich ziemiach RP, na Wołyniu zamordowano ok. 130 tys. naszych rodaków”. – Z powierzchni ziemi zniknęło ok. 4 tys. wiosek. Pomordowanych w tak okrutny sposób złożono, do – jak szacujemy – ok. 10 tys. jam grobowych – mówił.

Zaznaczył, że w czasach walki żołnierzy niezłomnych niewiele było momentów zwycięstw, radości. – Później nadszedł czas niepamięci. Ale przyszło zwycięstwo. To z ich krwi jest wolna, niepodległa Polska. Niektórzy mówią, że za dużo mówimy o tym pokoleniu, za dużo uroczystości, że to wszystko spowszednieje. Nam to nie spowszednieje, bo nam Polska nie spowszednieje. Pójdziemy, aż znajdziemy wszystkich, zawołamy po imieniu; taki jest nasz obowiązek, to jest nasza wdzięczność – podkreślił prezes IPN.

Głos w imieniu rodzin ofiar zabrał Adam Pyś, bratanek Józefa Pysia, żołnierza AK-WiN. – Jesteśmy tu za sprawą naszych bliskich, żołnierzy polskich, których lata temu bestialsko zamordował komunistyczny oprawca. Zamordował, gdyż ponad wszystko umiłowali swoją ojczyznę, a złożonej żołnierskiej przysięgi nie złamali aż po utratę życia. Zamordował, gdyż nigdy nie złożyli broni i trwali zbrojnie, próbując uchronić nas wszystkich przed ponowną utratą wolności. Zamordował, gdyż nie godzili się, aby nowy, tym razem sowiecki okupant poniżał i tak umęczony naród polski. Dla Żołnierzy Wyklętych Bóg, Honor, Ojczyzna to były wartości największe – mówił, wyrażając nadzieję, że bohaterowie niezłomni zostaną należycie docenieni przez kolejne pokolenia Polaków.

Prof. Krzysztof Szwagrzyk, wiceprezes IPN, szef zespołu, którego specjaliści wydobyli szczątki z bezimiennych mogił, podkreślił, że byli to żołnierze Armii Krajowej, Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Narodowych Sił Zbrojnych, Narodowej Organizacji Wojskowej, organizacji Wolność i Niezawisłość oraz żołnierze Ludowego Wojska Polskiego. – 24 ofiary zbrodni dokonanych przez Sowietów, komunistów, Ukraińską Powstańczą Armię. Nie zostawimy ich, powracamy i będziemy powracać po tych, którzy są w różnych jeszcze nie znanych nam miejscach, by odnaleźć ich, włożyć do trumny, pożegnać – dodał.

W poniedziałek ogłoszono imiona i nazwiska kolejnych 24 ofiar zbrodni komunizmu i UPA odnalezionych i zidentyfikowanych przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Są nimi: Stanisław Gibek, ps. „Piekarz”, Feliks” – żołnierz Armii Krajowej i oddziału AK „Tartak” i Oddziału Partyzanckiego Służby Ochrony Społeczeństwa „Jastrzębie” Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Żołnierz WP Feliks Gołębowski – 24 lipca 1946 roku po walce stoczonej w Jaworniku Ruskim z oddziałem UPA wzięty do niewoli i zamordowany. Jan Grudziński, ps. „Karol”, „Płomień” – sierż., żołnierz AK-WiN. Paweł Kalinowski, ps. „Francuz” – żołnierz AK-WiN. Stanisław Kiljan – współpracownik AK-WiN.

Józef Kołodziej, ps. „Wichura” – ppor. NSZ. Ernest Kozubek, ps. „Grom” – żołnierz NSZ. Adam Kuchciewicz, ps. „Iskra”, Wiktor – ppor. cz. w., żołnierz NSZ-NZW, WiN. Lucjan Marchel – żołnierz NSZ-NZW. Zygmunt Marchel, ps. „Sternik” – żołnierz NSZ-NZW. Mikołaj Mazur, ps. „Pasek” – żołnierz NOW-AK. Władysław Nowak, ps. „Groźny” – żołnierz NOW-AK. Józef Olszar, ps. „Ojciec” – współpracownik kpt. Henryka Flamego „Bartka”, dowódcy oddziałów leśnych VII Okręgu Narodowych Sił Zbrojnych. Bolesław Palarz, ps. „Ogień” – żołnierz NSZ. Zachariasz Powałko – członek organizacji „Obrona Narodowa”. Józef Pyś, ps. „Śmiały”, „Ostry” – kpr. rez., żołnierz AK-WiN. Franciszek Skrobol – współpracownik KWP.

Stanisław Staroń, ps. „Błysk”, „Grom” – członek organizacji podziemnej „Błyskawica”. Wojciech Stypuła, ps. „Bartek” – por. AK. Roman Szczur vel Szumski, ps. „Halina”, „Nadzieja”, „Urszula” (nazwisko konspiracyjne Roman Szumski) – podoficer KOP i WP, por. AK-WiN, odznaczony Krzyżem Walecznych. Mieczysław Szewczuk, ps. „Włoch” – żołnierz AK-WiN. Żołnierz WP Mieczysław Szymczak – 24 lipca 1946 roku po walce stoczonej w Jaworniku Ruskim z oddziałem UPA wzięty do niewoli i zamordowany. Tadeusz Wienc – por. WP, kawaler Orderu Virtuti Militari V klasy (pośmiertnie). Żołnierz WP Walenty Żurek – 24 lipca 1946 roku po walce stoczonej w Jaworniku Ruskim z oddziałem UPA wzięty do niewoli i zamordowany.

Biuro Poszukiwań i Identyfikacji podejmuje działania poszukiwawczo-ekshumacyjne na terenie całej Polski, a także poza jej granicami. Dotychczas przeprowadzono prace w kilkudziesięciu lokalizacjach w Polsce, a także na Litwie, Białorusi, Niemczech oraz w Gruzji. Biuro ma na celu odnalezienie i identyfikację szczątków Polaków, którzy zginęli w wyniku działań systemów totalitarnych i zbrodni dokonywanych na polskiej ludności.

Do tej pory dzięki pracy zespołu prof. Szwagrzyka udało się odnaleźć szczątki m.in. mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” oraz mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, a także ostatniego dowódcy Narodowych Sił Zbrojnych ppłk. Stanisława Kasznicy. W Gdańsku Szwagrzyk wraz z zespołem odnalazł szczątki Danuty Siedzikówny „Inki” oraz Feliksa Selmanowicza „Zagończyka”.

Źródła: PAP, Prezydent.pl.