23.08.1939 r. w Moskwie. Od lewej stoją: szef działu prawnego niemieckiego MSZ Friedrich Gauss, niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop, Józef Stalin oraz minister spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesław Mołotow (Mikhail Mikhaylovich Kalashnikov / domena publiczna)
Poprzez założenie okolicznościowej przypinki lub ustawienie specjalnej nakładki na Facebooku można włączyć się w kampanię społeczną „Pamiętaj. 23 sierpnia”, upamiętniającą przypadający w piątek Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych.
Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych przypada w rocznicę paktu między Trzecią Rzeszą a Związkiem Sowieckim tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow. Celem kampanii społecznej organizowanej tego dnia przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność „Pamiętaj. 23 sierpnia” jest przybliżenie historii osób skrzywdzonych przez systemy totalitarne – komunizm czy nazizm.
Kampania przypomina losy osób, które doznały przemocy i prześladowań dokonywanych w imieniu systemów totalitarnych w Europie. W tym roku przybliżona zostanie historia Litwinki niemiecko-żydowskiego pochodzenia Juliany Zarchi, której życie naznaczyły reżimy nazistowski i sowiecki. Spot z jej udziałem będzie można zobaczyć on-line i w kilku telewizjach publicznych w Europie po raz pierwszy 23 sierpnia. Dołączy w ten sposób do nagrań ukazujących losy Żydówki Mali Zimetbaum i Polaka Edka Galińskiego, pary zakochanych, którzy poznali się w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau oraz Petera Mansfelda – najmłodszej ofiary represji po rewolucji węgierskiej z 1956 roku.
Osoby pragnące upamiętnić ofiary systemów totalitarnych mogą włączyć się w kampanię, przypinając specjalny znaczek z czarną wstążką i datą 23 sierpnia przygotowany przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność. Jak podkreślają organizatorzy, gest ten ma być „wyrazem pamięci o milionach ofiar reżimów totalitarnych, przede wszystkim więźniach obozów koncentracyjnych, zagłady i pracy, sowieckich gułagów czy stalinowskich katowni”.
Przypinki można zamówić, wysyłając maila na adres [email protected] albo w jednym z miejsc wskazanych na stronie https://enrs.eu/august23. Istnieje także elektroniczna wersja pod postacią nakładki na zdjęcie profilowe na Facebooku. Można ją znaleźć na fanpage’u Sieci: www.facebook.com/enrs.eu lub korzystając z linka bit.ly/23august-fb-frame.
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność to międzynarodowe przedsięwzięcie mające na celu badanie, dokumentowanie oraz upowszechnianie wiedzy na temat historii Europy XX w. i sposobów jej upamiętniania, ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia. Członkami Sieci są Niemcy, Polska, Słowacja, Węgry oraz Rumunia. Status obserwatora mają Austria, Łotwa, Czechy i Albania.
Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych (inne określenie to Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu) ustanowił Parlament Europejski w 2008 roku. Ma przypominać o ofiarach masowych deportacji i eksterminacji, a także umacniać demokrację, by służyła pokojowi i stabilizacji w Europie.
80 lat temu, 23 sierpnia 1939 roku minister spraw zagranicznych III Rzeszy Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow, ludowy komisarz spraw zagranicznych Związku Sowieckiego, a zarazem przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych – obaj reprezentujący totalitarne mocarstwa – podpisali w Moskwie pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem dodatkowym, którego konsekwencją był IV rozbiór Polski.
Autor: Anna Kondek-Dyoniziak, PAP.
