Cesarz Wen z Zachodniej Dynastii Han rządził mądrze i wielkodusznie, rozwinął jedno z niewielu „harmonijnych społeczeństw” w historii Chin (Catherine Chang / The EpochTimes)
Dynastia Qin (秦朝) (221-206 p.n.e.), pierwsza cesarska dynastia Chin, sprawowała rząd jedynie 15 lat, po niej władzę przejęła dynastia Han, która panowała przez ponad 400 lat (206 p.n.e. – 220 n.e.).
Okres panowania dynastii Qin nauczył kolejnych cesarzy Han, że wojska należy używać tylko do podboju państw, lecz nie do zarządzania nimi. Rządy zachowujące zasady etyki są jedyną drogą do utrzymania cesarstwa.
System polityczny Chin, system prawny, nauki i filozofie, wszystko to powstało i otrzymało swój kształt za czasów panowania dynastii Han. Dynastia ta obejmowała dwa okresy: okres Zachodniej Han i okres Wschodniej Han.
Rządy Zachodniej Dynastii Han były długim okresem pomyślności i dobrobytu – Chińczyków nazywano wtedy ludem Han.
Od tamtej pory określenia takie jak „lud Han”, „znaki Han” (tradycyjne pismo chińskie) i „ubiór Han” (tradycyjne szaty chińskie) służą do opisania chińskiego pochodzenia.
Cesarz Wen (漢皇帝) (202-157 p.n.e.) był piątym władcą z dynastii Han. Jego ojcem był Liu Bang, znany jako cesarz Gaozu z Han, założyciel dynastii Han.
Cesarz Wen rządził krajem przez 23 lata. Dzięki jego mądrej polityce ludzie cieszyli się pokojem i dobrobytem. Okres jego rządów stanowił punkt zwrotny dynastii Han w przekształceniu rozbitego wojną narodu w kwitnącą gospodarkę.
Etyka i uprzejmość jako podstawy postępowania
Mądrość i wielkoduszność cesarza Wena objawiały się na wiele sposobów. Podajmy kilka przykładów.
Cesarz Wen zlikwidował kary polegające na zadawaniu przestępcom tortur w obszarze twarzy i obcinaniu nosa lub stopy. Od tego czasu kar tych nie stosowano na terenie Chin przez ponad 2000 lat.
Zniósł też zasadę odpowiedzialności zbiorowej, z wyjątkiem zdrady stanu. Odtąd rodzice, rodzeństwo i dzieci skazańców nie byli pociągani do odpowiedzialności karnej za przestępstwa, których oni sami nie popełnili.
Cesarz Wen uważał, że prawo powinno służyć zarządzaniu krajem, zapobiegać przestępczości i prowadzić ludzi w kierunku dobrego zachowania. Jeśli zgodnie z prawem będzie się karać tylko tych, którzy dopuścili się przestępstwa, osoby niewinne nie będą miały powodów do obaw.
Wen wierzył, że tak długo, jak prawo i regulacje będą sprawiedliwe, jego obywatele pozostaną uczciwi, a właściwe egzekwowanie przepisów sprawi, że ludzie będą w nie wierzyć.
Cesarz Wen nakazał rodzinom szlacheckim żyjącym w stolicy powrócić na swoje posiadłości, dzięki temu chłopi dzierżawiący od nich ziemię nie musieli wozić dla nich zaopatrzenia na tak dużą odległość. Jednocześnie pozwoliło to szlachcie bezpośrednio i efektywniej zarządzać ziemią.
Troska o lud
Podobnie jak pradawni, cnotliwi mędrcy cesarz Wen głęboko troszczył się o swoich poddanych.
Stworzył system opieki społecznej, który przewidywał zwolnienia z podatków lub pożyczek dla wdów, wdowców, sierot i starców. Nakazał organom państwowym dostarczać darmową żywność dla ludzi mających ponad 80 lat, a dla tych, którzy przekroczyli 90. rok życia, ubrania i materiały na ubrania.
Cesarz Wen sam prowadził bardzo skromny styl życia. W ciągu 23 lat swego panowania, po tym jak przeniósł się do stolicy, nie wydawał państwowych pieniędzy na wystawne rzeczy. Ubranie, które zazwyczaj nosił, było normalnej jakości i nie przypominało wykwintnych szat, jakie zwykli byli nosić cesarze. Posłużyło to za przykład dla całego społeczeństwa.
Cesarz nakazał, by jego grobowiec nie zawierał kosztownych metali, takich jak złoto czy srebro. Zamiast tego nakazał umieścić w nim naczynia z gliny. Wydał również rozkaz dotyczący maksymalnych rozmiarów grobowca, aby nie obciążać obywateli dodatkową pracą i wydatkami na jego budowę.
Cesarz Wen unieważnił karę za niepochlebne wypowiadanie się o dworze królewskim lub za krytykowanie polityki rządu. Kiedy sprawy nie szły dobrze, analizował swoje decyzje, starając się je skorygować. Wierzył, że słuchanie rad i sugestii ludu może otworzyć nowe możliwości w efektywnym zarządzaniu krajem i zapobiegać rozzuchwaleniu rządowemu.
Podejmując decyzje o obronie granic, gdy miał wybór między dyplomacją a wojną, cesarz Wen kierował się dobrem swoich obywateli. Chociaż Północne Xiongnu (Hunowie) wielokrotnie łamało obustronne postanowienia i najechało Chiny, cesarz Wen nakazał jedynie zaostrzyć obronę. Nie wypowiedział Xiongnu wojny, ponieważ nie chciał przysporzyć trudności swojemu ludowi.
W 165 roku p.n.e. cesarz Wen wprowadził pierwszy chiński system umożliwiający objęcie stanowisk urzędowych na podstawie zdanych egzaminów państwowych. Do tego czasu przyznawanie posad leżało w rękach lokalnych urzędników, których wybory często bywały subiektywne. System egzaminów państwowych umożliwiał obiektywną ocenę kandydatów i stał się wzorem do mianowania urzędników na całym świecie.
W 159 roku p.n.e. Chiny doświadczyły ogólnokrajowej suszy, a następnie padły ofiarą plagi szarańczy. Cesarz Wen podjął szereg środków, aby pomóc swojemu ludowi: zrezygnował z przysługujących mu danin, zniósł zakaz zagospodarowywania gór i jezior, zredukował wydatki na luksusowe dobra w pałacu oraz otworzył spichlerze dla potrzebujących.
Synowskie oddanie
Oprócz bycia wielkodusznym władcą, cesarz Wen odznaczał się także wielką synowską miłością i posłuszeństwem. Jego matka przez 3 lata leżała obłożnie chora, w tym czasie Wen często czuwał przy niej przez całą noc. Za każdym razem, kiedy matka miała wziąć lekarstwo, Wen nalegał, że spróbuje go jako pierwszy, aby mieć pewność co do jego nieszkodliwości.
Za panowania cesarza Wena etyka i uprzejmość były bardzo cenione, dzięki temu społeczeństwo zachowało stabilność a ludzie żyli w pokoju. Ekonomia kraju wróciła do świetności sprzed okresu trwających dziesiątki lat wojen, a cały naród rozkwitał.
Okres Zachodniej Dynasti Han uchodzi za jeden z nielicznych przykładów „harmonijnego społeczeństwa” w historii Chin.
Tekst oryginalny ukazał się w anglojęzycznej edycji „The Epoch Times” dnia 2013-08-23, link do artykułu: https://www.theepochtimes.com/emperor-wen-western-han-rule-with-ethics-and-courtesy_259095.html
